For hundreds of centuries, humans have been trying to get rid of vital problems such as nutrition. They were always fighting for the provision of clothes for the continuation of life and especially for the treatment of health diseases that afflicted them. One of the most important ways of their struggle against all the problems of life, especially deadly diseases, was to turn to plants, especially medical and medicinal plants. The Chinese and Japanese believe that their medical information based on herbal medicine existed hundreds of centuries ago, and the historical documents available to them show that three thousand years before Christ, large gardens and farms were built in that country to cultivate medicinal plants. However, every year, hundreds of hectares of agricultural land in Western and American countries are allocated for the cultivation of medicinal plants, so that in the year (1998) AD, 65,000 hectares of agricultural land in America were allocated only for the cultivation of mint. This indicates the value and position of medicinal and medicinal plants in human life. It is mentionable that plants, in addition to their medical and medicinal values, were also used as a suitable source of food for humans in ancient times, and humans benefit significantly from the existence of plants on the earth. Badakhshan Province of Afghanistan, with its special geographical area such as high mountains and useful water resources, has been a suitable environment for the growth and development of all kinds of plants, especially medical and medicinal plants. This subject has encouraged researchers to research and work for knowing these valuable plants.

https://doi.org/10.48081/CRHJ8456

2023

Выпуск 2

Адамның биологиялық жасын зерттеу үлкен маңызға ие, өйткені күнтізбелік жас адамның өмір сүрген жылдар санын білдіреді, бірақ адамның ішкі мүшелерінің жұмысын, әртүрлі ағзалардың бейімделу мүмкіндіктерін бағалау критерийі болып табылмайды. Студенттердің биологиялық жасын олардың денсаулығының критерийі ретінде бағалау мақсатында оның негізгі көрсеткіштерінің динамикасына зерттеу жүргізілді. Нәтижесінде өмір салтының студенттердің денсаулығына әсерін сипаттай алатын қартаю деңгейінің мәндері белгіленді. Биологиялық жас күнтізбелік жастан асуы, артта қалуы немесе тең болуы мүмкін. Егер биологиялық жас күнтізбелік жастан асып кетсе, бұл белгілі бір аурулардың дамуына себеп болуы мүмкін. Студенттердің денсаулығының нашарлауында салауатты өмір салтын дұрыс ұстамау мен зиянды әдеттер маңызды рөл атқарады. Биологиялық жасқа ұзақ өмір сүру факторлары мен қауіп факторлары әсер ететіндігін студенттер оқу процесінде есте сақтауы керек. Адамның «шынайы» биологиялық жасын және оған бағытталған әсерлерді бағалау қазіргі заманғы студенттерге қартаюдың қандай болатыны әр адамға байланысты екенін түсінуге мүмкіндік береді. Биологиялық жастың ұзақтығына қол жеткізу үшін салауатты өмір салтын таңдауға бағытталған профилактикалық шараларды мүмкіндігінше ертерек бастау керек.

https://doi.org/10.48081/WJVT5623

2023

Выпуск 2

In the article, the author considers the problem of choosing a method of extracting valuable components from the production solutions of hydrometallurgical production. For this purpose, it is promising to use the liquid extraction method. With the help of this method, in the field of metallurgy, during the production of non-ferrous metals, technological solutions can be used to remove iron ions. Depletion of mineral reserves requires the use of only poor natural materials for industrial enterprises. One of the promising methods of separating metal ions from poor solutions by freeing them from co-existing elements and obtaining a concentrated solution is extraction. In addition, the extraction method is only effective in processing high-iron solutions, because it allows to significantly reduce the amount of iron that goes to the heap. The use of liquid extraction method in the purification of solutions from iron ions significantly facilitates the separation of iron ions from non-ferrous metal ions. The conducted study showed that, when the concentration of the organic phase is correctly determined, it is possible to use toluene as a solvent and trialkylamine (TAA) as a reagent for the separation of iron ions from technological solutions containing acid. The obtained data showed that the use of toluene as a solvent and trialkylamine (TAA) as a reagent during extraction is promising.

https://doi.org/10.48081/CCXO5580

2023

Выпуск 2

In brief, we may state that Ideal gases have molecular interactions, with the mass of the molecules receiving more attention. However, the factors are altered by an unusually low temperature and high pressure. The Bayel Maryot rule states that for Ideal gases, the effect of pressure on the bulk at constant temperature has a constant magnitude, hence in this instance, PV is equal to CONST (PV = constant). The attractive force between molecules and the majority of molecules in actual gases (gases seen in nature) should be investigated under high pressure and low temperature (relatively). Actual gases in environments similar to Ideal gases must be very dependent on the rule for Ideal gases. And it should be distinct from the circumstances of ethylene gas. This indicates that gases differ from the principles of Normal gases to the extent that their gravity increases as a result of high pressure and a lower temperature. The distance between molecules decreases when pressure is high enough and temperature is low enough. However, the strength of molecular interactions has greatly increased, which has the effect of changing a substance from a gas to a liquid. As this method was once used to turn gases into liquids. Compressor is the term used to describe the process by which gases are changed into liquids. The compression factor of all perfect gases is z=1, and under any pressure, it neither drops nor increases from 1. This is another contrast between the behavior of perfect gases and real gases. However, this behavior differs in real gases because they can have compression factors that are diametrically opposed to 1, or (z≠1).

https://doi.org/10.48081/LYEU8307

2023

Выпуск 2

Бұл мақалада «Бурабай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі аумағындағы қарағай ормандарының табиғи жаңару үрдісі зерттелген. Жұмыстар әртүрлі орман алаңдарында жас өскіндерді есепке алу арқылы жүргізілді. Сонымен қатар, қарағай ормандарының табиғи жаңаруына әсер ететін фокторлар да зерттелген. Қазіргі уақытта қарағай ормандары әртүрлі факторлардың әсерінен жалпы орман алаңындағы үлесі пайыздық мөлшерге шаққанда азайған. Бұл биологиялық алуантүрліліктің де өзгеруіне әсер етеді және бағалы қылқандылардың орнына орман алаңдарында құндылығы төмен жапырақты екпелердің үлесінің артуына әкеледі. Сондықтан құндылығы жоғары ағаш түрлерін табиғи қалпына келтіру тұрғысынан орманшылық іс-шараларын әзірлеу қажеттілігі туындайды, ал отырғызу материалдарымен орман құру жұмыстары көп қаражат пен еңбек шығындарын талап етеді. Орманның табиғи жаңаруы биологиялық алуантүрлілік пен ағаш түрлерінің генофондын сақтауға ықпал жасайды. «Бурабай» МҰТП аумағындағы әртүрлі функционалдық аймақтарда өсетін қарағайлардың табиғи жаңаруын бағалаужұмыстары өзекті болып табылады. «Бурабай» МҰТП аумағындағы қарағайдың табиғи жаңаруы ормандарды қалпына келтіру және молайту үшін маңызды. Табиғи жаңаруды екі тұрғыдан қарастыруға болады: 1) өздігінен пайда болатын белгілі бір заңдылықтарға бағынатын орманның табиғи жаңару үрдісі; 2) орманшылардың бағыттауымен жүргізілетін және реттелетін үрдісі. Осы мақсатқа жету жолында: бақылау алаңдарында қарағайлар мен басқа түрлердің жас өскіндерін бағалау, олардың өсуі мен дамуына әсер ететін факторларды анықтау, табиғи жаңаруды бағалау сияқты міндеттер қойылып, орындалған.

https://doi.org/10.48081/HPYQ6557

2023

Выпуск 2

Аннотация. В рамках статьи рассмотрены современные теоретические аспекты формирования ключевых компетенций учащихся в области химии. Цель статьи рассмотреть существующие в научном обороте мнения авторов на термины: «компетенция», «компетентность», «компетентностной подход» и «интегративный подход», «межпредметный» подход, сформировать четкое понимания о применении обозначенных подходов в практике преподавания естественно научных дисциплин. Достижение цели способствовало решение следующих задач в процессе ее написания: анализ существующие мнений авторов на определение терминов «компетенция», «компетентность», «компетентностной подход», «интегративный подход»; анализ и уточнение важности системного применения интегративного и компетентностного подхода в образовании при обучении естественно научным дисциплинам. В качестве основных метолов для достижения цели и решения поставленных задач, применялись следующие: контент-анализ литературы и научных статей по изучаемой тематик, синтез изученного материала, систематизация. Основной акцент статьи сделан на применении интегративного (надпредметного) и компетентностного подходов к изложению учебного материала, способных в своем органическом объединении, дать максимально позитивный результат преподавания любой предметной области. Проанализированы существующие мнения авторов на термины «компетенция», «компетентность», «компетентностной подход» и «интегративный подход», «межпредметный», метапредметный подход, установлена их сущность и специфика. Выделены основные характерные черты компетенции, обозначена структура компетентности обучающегося, описаны составляющие элементы понятия «компетенция», обозначены связи химии с иными естественными науками, сделан акцент на необходимости использования знаний межпредметного характера для более полного освоения знаний по химии. Обозначена специфика интеграции естественнонаучных знаний как процесса, ведущего к состоянию сближения, связанности разных разделов отдельных учебных дисциплин в целое при одновременном объективном углублении дифференцированной системы обучения, что приобрело особую актуальность в условиях модернизации современного общего образования. Обусловлена взаимосвязь и необходимость интеграции применения обозначенных подходов в процессе обучения для формирования широкого круга компетенций, носящих надпредметный характер и способствующих более качественному овладению знаниями и навыками в области химии.

https://doi.org/10.48081/KAEL4738

2023

Выпуск 1

This research work describes the polymorphism of kappa-casein (CSN3), beta-lactoglobulin (LGB) and prolactin (bPRL) in cows of Simmental breed at farm "Galitskoye" in Pavlodar region. Frequency distribution of alleles and genotypes of the studied genes were conducted. It is found that the occurrence frequency of A and B alleles according to kappa-casein (CSN3) gene was 0,51 and 0,49, according to beta-lactoglobulin (LGB) had 0,36 and 0,64, prolactin (bPRL) reached 0,68 and 0,32. Results of the study about genes’ influence on milk production showed that milk yield per lactation of cows in the group of animals with kappa-casein genotype was AA - 5356 kg, AB - 5387 kg, ВВ - 5517 kg. The study noted the superiority of AA alleles of beta-lactoglobulin genotypes and prolactin on the studied indices, the advantage in milk yield, protein content and milk fat according to kappa-casein genotype was observed in cows with BB genotype. Research results stated that cows with BB genotype according to kappa- casein and AA alleles were more productive and had the highest yield of milk protein according to beta-lactoglobulin and prolactin.

https://doi.org/10.48081/RCOX4914

2023

Выпуск 1

В статье представлены данные по технологии заготовки кормов в ТОО «Победа» Павлодарской области. Показано, что на переваримость объемистых кормов в рубце молочных коров оказывают влияние содержание нейтрально-детергентной и кислотно-детергентной клетчатки. В ходе исследований установлено, что в соломе ячменной уровень ADF, NDF, лигнина, целлюлозы был выше, чем в сене житняковом. Процентное содержание NDF в структуре кормов влияет на уровень жевательной активности, при поедании корма в количестве 19,9 кг и 34 % содержанием NDF жевательная активность была наиболее выражена, что положительно влияет на микрофлору рубца и, как следствие, положительно коррелирует с образованием молочного жира. Установлено, что критическое содержание структурной клетчатки (около 25-28 %) в общем рационе молочных коров увеличивает соотношение ацетата к пропионату, что пагубно влияет на переваримость и усвояемость кормов животными. Также в статье приведены данные по влиянию сроков заготовки кормов на содержание структурной клетчатки. Наибольшим показателем содержания нейтрально-детергентной и кислотно-детергентной клетчатки в объемистых кормах отмечались корма, заготовленные в фазу бутонизации.

https://doi.org/10.48081/GJZJ6351

2023

Выпуск 1

В производстве напитков брожения использование нетрадиционного зернового сырья приводит к ряду технологических проблем, в связи с чем применять его без обработки не представляется возможным. Овес является уникальным зерновым сырьем, обогащенный рядом функциональных соединений, используемый в производстве широкого спектра пищевых продуктов. Однако ввиду повышенного содержания в нем некрахмальных полисахаридов привлечение его в технологии напитков брожения является ограниченным. В работе показана возможность улучшения качественных и технологических показателей овса за счет проведения биохимической обработки зерна в процессе солодоращения. Доказана эффективность повышения цитолитической активности овса после проращивания на примере сортов «Гаврош» и «Корифей», увеличении экстрактивности овсяного солода. Ферментный препарат «Целмолаза» рекомендуется вносить при замачивании в последнюю замочную воду в концентрации 0,6 % к массе зерна и выдерживать замоченное сырье в контакте со стимулятором в течение шести часов. Это позволяет за период проращивания в течение семи суток увеличить активность цитаз на 35,0-37,7 % в сравнении с необработанным овсом. Кроме этого биотехнологический прием обработки овса приводит к увеличению в нем количества аминокислот на 16,4-18,6 %, что позволит повысить биологическую ценность пищевых продуктов, в том числе напитков брожения, при использовании овсяного солода, подвергшегося ферментативному биокатализу.

https://doi.org/10.48081/UBBI4400

2023

Выпуск 1

Был проведен анализ структуры урожая изучаемых сортов по Иртышской зоне, по пару и зерновым 2017-2019 годах по признакам «высота стеблестоя», «число колосков в колосе», «число зѐрен в колосе», «длина колоса». По признаку «высота стеблестоя» выделились сорта Карагандинская 30, Самгау и Павлодарская Юбилейная превысив стандарт на 5,3 см, 3 см и 2 см соответственно, наименьшей высотой обладал сорт Северянка, стабильно по годам уступая стандарту и другим сортам. В среднегодовых показаниях по показателю «число колосков в колосе» по пару сорта показывали отрицательные показатели по сравнению со стандартом, только сорт Омская 18 превысил стандарт на 2,7 колосков. По показателю «число зѐрен в колосе» по пару дали меньшее количество, чем стандарт, по зерновым больше дали сорта Самгау и Омская 18 дав на 3 зерна больше стандарта. По показателю «длина колоса» по пару с длинными колосаками были сорта Карагандинская 32, Казахстанская 15 по зерновым, сильных колебаний по данному показателю не было. Самым короткими колосками по обоим предшественникам был сорт Ертис 7.

https://doi.org/10.48081/ZYNS2548

2023

Выпуск 1