Современное кормопроизводство базируется на многолетних бобовых (Fabaceae) травах и их смесях со злаковыми культурами (Poaceae), так как именно они должны составлять основу как консервированных, так и зеленых кормов, включая пастбищные. Именно многолетние травы, как люцерна (Medicágo), эспарцет (Onobrýchis) растут на любых почвах, после себя данные многолетние травы обогащают почву питательными минералами и являются хорошими предшественниками. Отавность многолетних и однолетних травосмесей напрямую зависит от видов травосмесей. Отавность двухкомпонентной травосмеси составляла в среднем 35,5 %, показывая хороший результат. Что же касается позднеспелой травосмеси, то у нее была довольно меньше. Отавность трехкомпонентной травосмеси мало чем отличалась от двухкомпонентной смеси. Отава, полученная по всем годам пользования была представлена в основном люцерной. Совокупные энергетические затраты на возделывание многолетних трав (Fabaceae), в зависимости от состава травостоя и интенсивности технологии, составляют порядка 7–15 ГДж/га, в то время как у однолетних трав – около 20, зернофуражных культур – 20–25, кукурузы (Zéa máys) на силос 40–45 ГДж/га. Если затраты энергии на производство одной кормовой единицы у многолетних трав (Fabaceae) составляет 2,5–3,0 МДж/га, то однолетних трав 5,0–5,2, у зернофуражных культур 5,5–6,0, у кукурузы (Zéa máys) на силос 5,8–6,1 МДж.

https://doi.org/10.48081/NQLK4521

2021

Выпуск 3

Өнеркәсіп пен техниканың қазіргі даму деңгейі өте таза материалдар жасауды талап етеді. Жоғары таза материалдарды құрудың негізгі серпіні атом энергетикасы, есептеу техникасы, электронды техника, электротехникалық өнеркәсіп, медицина және халық шаруашылығының бірқатар басқа салаларының талаптары болды. Таза материалдар жасауды және оларды алу технологияларын әзірлеуді талап ететін ғылым мен техниканың даму деңгейінің қарқынды өсуі микромөлшердегі заттарды анықтауға мүмкіндік беретін жоғары сезімтал талдау әдістерін қолдану қажеттілігін туындатады. Қазіргі таңда алтынды анықтаудың тиімді әдістеріне физика-химиялық (спектроскопиялық, атомды-абсорбциялық, фотометриялық, әсіресе, экстракциялық - фотометриялық, потенциометриялық, титриметриялық, полярографиялық, гравиметриялық, эмиссионды - спектральды) әдістер жатады. Олар қарапайымдылық, әдіс тазалығы, әртүрлі концентрацияларда жұмыс жасау мүмкіндігі, қолжетімділік, жоғары сезімталдық, селективтілік, қайталанғыштық, анықтау дәлдігі сияқты артықшылықтарға ие. Анықталу аймағы төмен – 2∙10-8 %, әдістемелік қателік 25 %-дан аспайды. Концентрлеу және бөлу үшін, осы көрсеткіштерді жоғарылату мақсатында ең қолайлы және көп қолданылатын әдіс – экстракция. Берілген мақалада өнеркәсіптік объектілер құрамында кездесетін бағалы компоненттерді, соның ішінде алтынды экстракция процессі арқылы бөліп алу проблемасы қарастырылды. Қажетті затты экстракциялап алуда қолданылатын экстрагенттерге қойылатын басты талаптар анықталды. Мақалада экстракциялық жүйе және экстрагенттер түрлеріне аса көңіл бөлініп, алынған өзекті тақырып бойынша бірнеше ғылыми жұмыстар нәтижелері салыстырылып талдау жасалды. Осы мақаланың шеңберіндегі авторлар ұсынған зерттеулер талдау көлемін кеңейту мүмкіндігімен әрі қарай зерттеу үшін пайдалы болуы мүмкін.

https://doi.org/10.48081/VUBS4159

2021

Выпуск 3

Под термином «нефтепродукты» обычно понимают неполярные и малополярные углеводороды, которые в процессе переработки нефти не сорбируются на оксиде алюминия. К основным источникам загрязнения воды нефтепродуктами относят хранилища нефтепродуктов, операции обслуживания транспортных средств (заправочные станции, станции техобслуживания, стоянки), а также свалки отходов производств. Нефтепродукты являются распространенными загрязняющими веществами синтетического происхождения, их содержание в водных источниках тщательно нормируется и служит одним из важных показателей качества вод. В связи с усилением развития экологической политики, большое значение приобретают мероприятия, направленные на определение содержания нефтепродуктов в сточных водах промышленных предприятий. В настоящее время, технология контроля большинства из них заключается в периодическом отборе водных проб и последующем лабораторном анализе. В лабораторной практике применяют методы определения содержания нефтепродуктов в воде, основанные на различных физических свойствах составляющих нефти. По этой причине результаты измерений концентрации нефтепродуктов в одном и том же образце могут сильно отличаться при определении различными методами. В данной статье рассматриваются методики определения концентрации нефти и её производных в воде, рассмотрены особенности применения данных методов.

https://doi.org/10.48081/FGVI5891

2021

Выпуск 3

Бұл мақалада пиразол-3(5)-диазоний тұздарының реактивтілігі және синтетикалық мүмкіндіктері бойынша эксперименттік нәтижелер жинақталды. Пиразол-3(5)-диазоний тұздарының реактивтілігін фенилдиазоний хлоридімен салыстыруға болады және пиразол-3(5)-диазоний тұздарындағы N2 + тобының валенттік тербелістерінің жиілігі мәні бойынша диазонийдің ароматты тұздарына жақын болады. Бір жағынан 3(5)-пиразолдың диазо туындылары олардың карбоциклді аналогтарымен салыстырғанда айтарлықтай улкен тұрақтылықты көрсетеді. Көрсетілген қосылыстар негізінде гетероциклдену реакцияларына ерекше назар аударылады. Оның ішінде пиразол диазоний тұздарының жаңа циклдің пайда болуына алып келмейтін дедиазоттау реакцияларына әдеби шолу жасалды. Пирозол-3(5)-диазоний тұздарының диазо тобының нуклеофильді алмастырылуы диазоқосылыстар химиясының маңызды синтетикалық бағыттарының бірі болып табылады. Дедиазоттау реакцияларының нәтижесінде әртүрлі функционалды туындыларды (галогендер, цианидтер, роданидтер, гидроксидтер, тиолдар, нитриттер, азидтер және т.б.) алуға мүмкіндік береді. Пиразол қатарындағы диазоний тобының алмастыру реакциясы қазіргі таңда жақсы зерттелгені анықталды. Алмастыру реакцияларының алғашқы әрекеттерін 1914 жылы Мор жасаған. Ал Лунд алғаш рет пиразол және 3-иодпиразол синтезін дезаминдеу және диазо тобын иодқа ауыстыру арқылы жүзеге асырды. Мұндай реакциялар иондық және радикалды механизммен жүреді, өйткені иондық және радикалды механизмнің пайдасына куә болатын эксперименттік мәліметтер бар.

https://doi.org/10.48081/LEGS2401

2021

Выпуск 3

Оқыту әдістері оқушының басқа қырынан тануға, оларды жан- жақты ашуға және әрбір баланың білімін анықтауға көмектеседі. Химия сабақтарында да оқыту әдістерінің маңызы зор. Бұл мақалада ұжымдық жұмыс түрлері арқылы химия сабақтарында оқушылардың танымдық қызығушылығын дамыту жолдары туралы айтылған. Оқушының пәнді терең түсіну қабілетін дамыту, алған білімдерін сыныптан тыс жерде және кез келген жағдайда тиімді пайдалана білуін қамтамасыз ету пәнді оқытудағы басты мақсат. Химия сабақтарында бұл әдісті қолдана отырып оқушыларда пәндік құзыреттілікті дамытуға болады. Ұжымдық жұмыс түрлері қолданылып орындалған тақырыптар мен тапсырмалар түрлері мақалада нақты көрсетілген. Сонымен бірге, ұжымдық оқытудың артықшылықтары баяндалған. Химия пәніндегі ұжымдық оқыту білім алушылардың пәнге деген қызығушылығын, танымдық қабілеттерін қалыптастыруда өте маңызды. Осы әдісті қолдану арқылы пәнді оқыту мақсатына нәтижелі қол жеткізуге болады. Ұжымдық оқыту технологиясының тәбиелік мәні де ерекше, оқушының оқудағы іс-әрекеті достарына деген қарым-қатынасы арта түседі және де көшбасшылық, топта жұмыс істеу қабілеттері дамиды. Бұл көрсеткіштер технологияның тиімділігін көрсетеді.

https://doi.org/10.48081/SADP9169

2021

Выпуск 2

В статье даны результаты исследований по сортоиспытанию сои за период 2018–2020 гг. Были отобраны 7 наиболее перспективных линий, достоверно превышающих стандартный сорт Аннушка по урожайности семян. По периоду вегетации линии Л.799, Л.802, Л.803 были отнесены к раннеспелым, остальные линии были позднеспелыми. Оценка линий была проведена в ТОО «Опытное хозяйство масличных культур» Восточно-Казахстанской области. Статистическая обработка данных проведена методом дисперсионного анализа по Доспехову Б. А.

https://doi.org/10.48081/HYYJ9985

2021

Выпуск 2

В данной статье представлен элементный состав сырой нефти. Как известно, наряду с углеводородами в состав нефти входят вещества, содержащие примесные атомы. В статье приводится краткая характеристика примесей, которые могут содержаться в сырой нефти. В последнее время в связи с ростом процессов глубокой переработки нефти, а также вовлечением в процессы нефтепереработки нефтей, богатых неуглеродородными компонентами, все большее значение приобретают решение проблем, связанных с наличием примесей в нефтяном сырье. Из-за присутствия этих компонентов значительно осложняется технология переработки, снижаются срок действия и селективность катализаторов, ухудшаются эксплуатационные характеристики получаемых продуктов. В статье представлен перечень примесей в нефти, влияющих на технологические процессы и оборудование нефтеперерабатывающих заводов, с указанием их основных физико-химических характеристик и возможного воздействия на процессы нефтепереработки. В статье в качестве примеров были указаны данные об элементном составе сырой нефти различных месторождений Казахстана, России, стран СНГ и др. В результатах и обсуждении статьи можно ознакомиться с физико-химической характеристикой нефти, используемой на нефтеперерабатывающем заводе г. Павлодара.

https://doi.org/10.48081/YGTD3586

2021

Выпуск 2

А qualitative method was used in the study. The article describes the terrain of the studied territories, the heterogeneity of the biotic component, the description of the aspects of the accumulation of toxic excretions on mammalian organisms. During the investigation, the main environmental pollutants in the Pavlodar region and their impact on the organisms of mammals were studied. Catching of animals is carried out according to standard methods using accounting lines: trap-lines and trapping grooves. The aspects of bioaccumulation of fluorine, benz (a) pyrene, heavy metals (lead, zinc, arsenic, mercury) in the organisms of animal populations inhabiting the urban areas of Pavlodar region have been determined. The main fluoride depot is bone tissue. Heavy metals tend to accumulate in the fur of mammals, as well as in the liver, kidneys, lungs and genitals. The most dangerous for animal health is benzo (a) pyrene, which can accumulate in adipose tissue. Benz (a) pyrene, being the strongest mutagen, can lead to the formation of malignant tumors. The degree of accumulation of toxic secretions directly depends on the habitat of animals and the type of food. It was found that contaminants can accumulate in bone, connective and epithelial tissues.

https://doi.org/10.48081/JPBY3352

2021

Выпуск 2

The article outlines the main problems of reservoirs’ eutrophication, provides the basic facts based on completed studies (literature review). There are some descriptions of comparisons of existing methods for its solution. In Pavlodar region in Kazakhstan any development for the water resources restoration has not been being still used. And there is an explanation for this: the local population hasn’t been run the obvious difficulties of pollution of small or large lakes. However, already now the ponds must be taken measures for their rehabilitation. For this reason, in this review special attention is given to the degrading lakes in Pavlodar region.

https://doi.org/10.48081/DPKD3895

2021

Выпуск 2

На современном этапе нефтеперерабатывающая промышленность развивается в направлении углубления переработки нефти: увеличения производства светлых нефтепродуктов и снижения выхода остаточных топлив. Одним из самых динамично развивающихся процессов в нефтепереработке, который в полной мере позволяет решать поставленные задачи является – замедленное коксование. Популярность процесса замедленного коксования связана с тем, что наряду с получением нефтяного кокса образуется значительное количество дистиллятных продуктов пригодных для производства качественных моторных топлив. В процессе замедленного коксования реализует ряд технологий, обеспечивающих его широкое применение, а именно: высокоэффективная термодеасфальтизация нефтяных остатков; деметаллизация нефтяного сырья; возможность переработки нефтешламов и других отходов. Это позволяет считать процесс замедленного коксования самым мощным «санитаром» НПЗ [1]. Статья представляет собой обзор процессов коксования, в том числе сами установки замедленного коксования, так же обозначена роль данного процесса в нефтеперерабатывающей отрасли. Описана компоновка установки, приведена технологическая схема с учётом параметров протекающих процессов, а так же мощности установки замедленного коксования (УЗК) на НПЗ Республики Казахстан, представлены и описаны виды получаемого нефтяного кокса. На примере ТОО «ПНХЗ» рассмотрена работа основных технологических блоков УЗК. Представлена подробная характеристика получаемых продуктов процесса, а так же направления их использования.

https://doi.org/10.48081/FMEI8287

2021

Выпуск 2