The article presents a review of the experience of construction waste recycling in Asian countries, with a focus on the examination of successful strategies and practices that have been implemented in Japan, South Korea, and Singapore. As a consequence of the ongoing process of urbanization and the concomitant increase in construction activities in the region, the problem of construction waste management is becoming increasingly urgent. As reported by the World Bank, the Asia-Pacific region generates more than 1.5 billion tons of construction waste on an annual basis, necessitating the urgent implementation of recycling and reuse solutions. In comparison with Asian countries, the article also examines the problem of construction waste recycling in Kazakhstan, emphasizing the relevance of this topic in the context of a growing construction sector and increasing waste volumes. The quantity of construction waste generated in the country is reaching a considerable magnitude, with only a modest proportion of it being recycled, thereby creating significant environmental and economic challenges. The article examines existing recycling practices and technologies, including concrete recycling, wood and metal waste use, and examples of successful recycling implementation. The article identifies the challenges faced by construction companies, including a need for more infrastructure, low awareness, and economic barriers

https://doi.org/10.48081/TNAO2663

2024

Выпуск 4

Бұл мақалада қорғасынның жануарлар мен адамдарға әсері туралы әдебиеттерге шолу жасалады. Қоршаған ортаға түсетін қорғасынның негізгі көздері қарастырылады, олардың ішінде келесі салалардың ағынды сулары ерекше қауіпті болып саналады: металлургия, металл өңдеу, машина жасау, химия, химия-фармацевтика, мұнай-химия, сіріңке, фитоматериалдар жасау. Соңғы уақытта әлемдік автомобиль паркі атмосфераға түсетін қорғасынның негізгі көзі болып саналады. 1 литр қорғасын бензинін жағу кезінде ауаға 200-400 мг қорғасын түсетіні анықталды. Қоршаған ортаға қорғасын қосылыстарының бөлінуі нәтижесінде олар топырақта, суда жиналып, ол жерден өсімдіктерге, азыққа, одан адам мен жануарлардың ағзасына таралады. Жануарлардағы негізгі физиологиялық процестерге қорғасынның жоғары концентрациясының әсерін зерттейтін және олардың тіршілік әрекетіне металдың уытты әсерінің негізгі себептерін анықтайтын зерттеулердің нәтижелеріне ерекше назар аударылады. Зерттеу нәтижесінде жануарлардың денесінде қорғасынның жиналу реттілігі белгіленді, осылайша бұл органдар нысана-мүшелер және организмнің интоксикация көрсеткіштері болып табылады. Қорғасынның ағзаға аэрозоль және шаң түрінде түсуінің негізгі жолдары: ингаляциялық, тері және шырышты қабаттар арқылы. Әдеби мәліметтерді талдау жоғары концентрацияда қорғасын терінің, бұлшықеттердің және сүйектердің жасушаларына енеді, ал соңғысынан кальцийді ығыстырады деген қорытынды жасауға мүмкіндік берді. Қорғасын тамақта кальций мен темір жеткіліксіз болғанда және D дәрумені артық болғанда асқазан-ішек жолдары арқылы сіңеді. Сүйектердегі қорғасынның жартылай шығарылу кезеңі 2 жылдан 5 жылға дейін. Ол сондай-ақ бүйректе, бауырда және май тінінде жиналады. Қорғасынның негізгі зерттелген әсер ету механизмі оның жасуша мембраналарының құрылымы мен өткізгіштігіне әсері, атап айтқанда эритроцит мембранасының қасиеттерін өзгерту. Қорғасын, сонымен қатар, гемоглобинмен ерімейтін комплекстер түзеді, сондықтан эритроциттердің өмір сүру ұзақтығы қысқарады. Одан басқа, қорғасын иондары белоктардың сульфгидрил топтарымен, атап айтқанда ферменттермен әрекеттесіп, тұрақты қосылыстар – меркаптидтер түзіп, әртүрлі ферменттік жүйелерді блоктайтыны белгілі. Осылайша, қорғасын қосылыстары адам ағзасы үшін өте қауіпті, олар жоғары өткізгіштікке ие және әртүрлі функционалды жүйелерге кең әсер етеді.

https://doi.org/10.48081/XZEU8630

2024

Выпуск 3

В данной статье характеризуются основные показатели и компоненты загрязнения окружающей среды Павлодарского региона. Характеристика современного состояния компонентов окружающей среды в районе расположения шламонакопителей предприятий, золоотвалов и ведомственных полигонов твердых бытовых отходов (ТБО), расположенных на территории промышленных предприятий Павлодарского региона, приняты по данным филиала РГП «Казгидромет» по Павлодарской области, производственного мониторинга подземных вод и фондовым материалам. Точки отбора проб компонентов окружающей среды были определены программой производственного мониторинга. В статье приводятся сведения по мониторингу и контролю качества поверхностных и подземных вод, почвенного покрова а также атмосферного воздуха региона. Авторами также приведены результаты качества поверхностных вод озер на территории Павлодарской области, где определялись основные физико-химические показатели качества, такие, как температура, взвешенные вещества, цветность, прозрачность и т.д. Анализ приведенных данных показывает, что усредненное содержание нормируемых загрязняющих веществ, характерных и составляющих специфические ассоциации для промышленных предприятий и ТЭЦ, в подземных водах, почвах а также в атмосферном воздухе в районе расположения шламонакопителей предприятий, золоотвалов ТЭЦ и ведомственных полигонов ТБО не превышает их предельно-допустимые концентрации (ПДК).

https://doi.org/10.48081/GBBN1321

2024

Выпуск 3

Manure-derived antibiotic resistance genes (ARGs) pose a significant environmental concern, and understanding their dynamics in soil is crucial for effective management. This study examines both short- and long-term ARG accumulation in soil with a 40-year history of manure application. While initial manure introduction led to a spike in ARG abundance, resident soil bacteria eventually out-competed manure bacteria, resulting in ARG dissipation within a year. Over four decades of annual manure application, linear or exponential ARG accumulation occurred, with shifts in associated bacteria compared to short-term dynamics. Discontinuing manure application led to a decline in most ARG levels eleven years later, though they remained elevated. This systematic exploration of historical ARG accumulation provides insights into factors influencing their persistence in manure soil. Bacterial transposons, mobile genetic elements, play pivotal roles in biotechnology, facilitating precise gene manipulation for synthetic biology, genetic engineering, and industrial applications. These tools enable the development of microbial organisms with enhanced traits, impacting agriculture, environmental cleanup, and biofuel synthesis. In synthetic biology, bacterial transposons serve as gene delivery vehicles, allowing the creation of artificial circuits and pathways, revolutionizing pharmaceuticals, bio-derived chemicals, and other biological products. Additionally, they contribute to directed evolution studies, accelerating the discovery of new enzymes and the development of strains with desired traits. In medical biotechnology, bacterial transposons play crucial roles in gene therapy and therapeutic protein production, offering potential solutions for genetic abnormalities and diseases. The ongoing advancements in the biotechnological applications of bacterial transposons underscore their indispensability for diverse research and development efforts.

https://doi.org/10.48081/BVGL6811

2024

Выпуск 3

The article analyzes the work on improving the horses of the Kustanay breed in the course of the evolution of the breed from the moment of approbation and evaluates the breeding stallions by the quality of offspring. It is established that the modern livestock of the Kustanay breed horses is characterized by superiority in terms of a set of characteristics in the context of the factory lines of 464 Neon and 494 Fort over the peers of the control group – both in breeding and athletic qualities. In this connection, the breeding stallions: Nauryztoy 9 (512 Nag – 2146 Torki 8) and Preferans 5 (525 Pegasus – 2101 Safari) are improvers according to the quality of offspring and can be used to lay two new lines in the Kostanay breed of horses. There were five main lines in the Kustanay breed - 30 Burelom, 45 Zaboy, 84 Zeus, 56 Dictor and 162 Trostnik. The line 84 Zeus (main type) was the most widespread, 23 % of the stock belonged to it; it was followed by the Zaboy line with the index of 15 %; representatives of the lines 30 Burelom (top type), 162 Trostnik (main type) and 56 Dictor (top type) had 7.8 and 9 %, respectively. These indicators were obtained and carried out within the framework of the scientific and technical program BR 10764999 «Development of technologies for effective management of the breeding process and preservation of the gene pool in horse breeding» 2021-2023 of the Ministry of Agriculture of the Republic of Kazakhstan.

https://doi.org/10.48081/VHOU4326

2024

Выпуск 3

Статья направлена для разработок рекомендаций по использованию естественных природных кормовых угодий, с целью их рационального использования в виду их повсеместной деградации под действием антропогенных факторов. Проблема ухудшения состояния растительного покрова кормовых угодий остро стоит перед сельхозтоваропроизводителями. От качества трав зависит не только растениеводческая отрасль, но и животноводческая. Понимание данной проблемы на корню поможет изменить тенденцию по бесконтрольному использованию и как следствие дефициту сочных кормов с пастбищ. Статья была выполнена на основании геоботанических полевых обследований Павлодарской области. Геоботанические обследования позволяют выявить закономерности изменения травостоя и определить все виды не только кормовых, но и лекарственных и ядовитых растений в агрофитоценозе. В статье представлены методы современных обследований больших территорий с использованием ГИС-технологий, а также метод определения урожайности по воздушно-сухому весу растительности, который выявляет степень продуктивности пастбищ. Обследование помогает наглядно установить причину изменения и уменьшения продуктивности растительности, а также на основании характеристик доминирующих растений, обосновать необходимые мероприятия по улучшению состояния пастбищ для выпаса сельскохозяйственных животных.

https://doi.org/10.48081/NSJU7362

2024

Выпуск 3

Можно заметить значительный рост распространения инфекционных заболеваний. Из них второе место в группе бактериальных заболеваний занимают острые кишечные инфекции, которые передаются фекально-оральным путём. К таким кишечным инфекциям, активно набирающим свои обороты, относится сальмонеллез. Это заболевание также называют «болезнью цивилизации». Ведь оно настолько широко распространилось, что речь идёт не о ликвидации инфекции, а только о снижении уровня заболеваемости. Главный источник инфекции — птицы и сельскохозяйственные животные. Основными путями передачи являются вода и пищевые продукты. Некипяченая вода из различных источников часто является фактором передачи инфекции. Также возможно прямое заражение людей непосредственно от больных птиц и животных или от тесного контакта с носителем. Распространение сальмонеллёза — это актуальная проблема. Ей свойственны такие особенности, как высокая заболеваемость, частые внутрибольничные вспышки, устойчивость сальмонелл к антибиотикам, тяжесть течения локализованных форм. Рост заболеваемости может быть обусловлен целым рядом причин: интенсификацией животноводства, масштабом и характером реализации продуктов, расширением экспортных и импортных связей между странами, а также чрезвычайной выраженностью миграционных процессов. В статье представлены данные об эпидемиологической ситуации заболеваемостью сальмонеллезом в мире и по Казахстану, разъяснены способы передачи инфекционного заболевания, даны рекомендации по профилактике.

https://doi.org/10.48081/NCTR4613

2024

Выпуск 3

The article presents the results of research on optimization of the composition of nutrient medium for effective replication of garden strawberry (Fragaria × ananassa) microplants. Garden strawberry is a highly demanded berry crop due to its high flavor and rich vitamin composition. Biological features of this crop create limiting factors for accelerated multiplication of high-yielding varieties and their introduction into production. The method of clonal micropropagation allows overcoming many problems of vegetatively propagated crops, including those related to stunting and disease incidence. In this study, the effect of agar-agar as a part of nutrient medium MS and dosage of BAP preparation on the dynamics of development of strawberry plants under in vitro conditions was investigated. The results of the study showed that for induction of strawberry (Fragaria × ananassa) morphogenesis under in vitro conditions, the use of liquid nutrient medium MS with the addition of BAP preparation at a dosage of 0.5 mg/L

https://doi.org/10.48081/PHLQ1205

2024

Выпуск 3

The article presents the results of our own research on the synthesis of pyridine-containing coordination polymers based on zinc and copper. At the moment, metal-organic coordination polymers are considered one of the most interesting and rapidly developing areas of organic chemistry. This determines their use in petrochemistry, pharmaceuticals, construction and much more. The introduction presents a literature review on the methods of synthesis of metal-organic coordination polymers, their structure and the main pyridine ligands used. The structure of a known polymer based on pyridine-3,5-dicarboxylic acid and europium is presented. The materials and methods describe the reagents used and the synthesis techniques. The discussion results present data on the obtained metal-organic polymers based on pyridine-2,6-dicarboxylic acid, and provide photographs of the polymer crystals obtained using a light microscope. The absorption spectra of the synthesized polymers were recorded in comparison with pyridine-2,6-dicarboxylic acid. It was shown that the absorption spectra of the initial acid and the obtained polymers exhibit a hypochromic effect of the carboxyl group signal, indicating the formation of a polymer. The polymer obtained on the basis of copper has a more ordered structure, gives a higher yield of the product and better strength properties in contrast to the zinc polymer.

https://doi.org/10.48081/PKZP1259

2024

Выпуск 3

This study delves into the use of yttrium-modified catalysts in hydrotreatment processes, focusing on how they enhance sulfur removal efficiency and improve catalyst stability. By introducing yttrium into various catalyst systems, such as palladium-platinum (Pd-Pt) supported on Y-modified USY zeolite and Y-doped Ni₂P phosphides, researchers observed significant advancements in catalytic performance. These included better removal of hard-to-treat sulfur compounds like 4,6-dimethyldibenzothiophene (4,6-DMDBT), improved dispersion of active metals, and fewer strong acidic sites, which collectively reduced coke formation. The study emphasizes yttrium's unique ability to tackle persistent challenges in hydroprocessing, including the removal of refractory sulfur compounds that conventional catalysts struggle to address. Additionally, yttrium enhanced the structural and operational stability of the catalysts, minimizing coke buildup and maintaining efficiency during extended use. Combining experimental findings with theoretical insights, the research positions yttrium as a pivotal modifier for developing next-generation catalysts capable of achieving ultra-deep desulfurization. These catalysts not only meet stringent environmental standards but also demonstrate excellent durability, making them ideal for industrial applications, particularly in diesel fuel hydrotreatment. Future work will focus on refining yttrium incorporation methods and scaling these advancements for widespread industrial adoption.

https://doi.org/10.48081/MLFN7758

2024

Выпуск 3