Бұл мақалада Ертіс өзеніндегі (Өскемен, Шүлбі, Бұқтырма) су қоймаларындағы 2018-2023 жылдар кезеңіндегі экологиялық су жіберулерге теориялық және талдамалық шолу ұсынылған. Жыл бойынша өткізу ерекшеліктері анықталды. Су қоймаларынан орташа тәуліктік жіберу динамикасы талданып 2019 жылы барлық үш су қоймасында олардың ең көп саны болғаны анықталды. Зерттеу нәтижесінде Ертіс жайылмасына күшейіп келе жатқан экологиялық жүктеме анықталды, бұл өзеннің гидрологиялық режимінің өзгеруінен көрінеді.2020 жылдан бастап Ертіс тайыздануда. Бұқтырма және Шүлбі су қоймалары жайылманың жыл сайынғы суарылуына және Ертіс өзенінің арнасынан асып кетуіне жауапты. Соңғы бес жылда Бұқтырма және Шүлбі су қоймаларының көлемі азайды. Қазіргі уақытта жайылма Жоғарғы Ертіс каскады су қоймаларынан жыл сайынғы экологиялық көктемгі ағызу есебінен жұмыс істейді. Бірақ жайылмаға су жіберу параметрлері жайылманың табиғи кешенінің экологиялық қажеттіліктеріне сәйкес келмейді. Су қоймаларынан судың ағуы өзеннің табиғи ағынына әсер етеді, бұл су тасқыны, су тасқыны режимдерінің өзгеруіне немесе төменгі ағыстағы су деңгейінің төмендеуіне әкелуі мүмкін. Бұл Ертіс өзенінің биологиялық әртүрлілігіне, балықтар ресурстары мен экожүйелеріне теріс әсер етуі мүмкін.

https://doi.org/10.48081/FTZX7973

2023

Выпуск 3

В статье представлены результаты планомерных и целенаправленных исследования видового состава наземных моллюсков города Павлодар. На основании исследований видового состава наземных моллюсков Павлодарской области проведенных ранее известными учеными малакологами республики в различные годы, были исследованы моллюски, обнаруженные в течение 2019–20 годов на восточной окраине города и в части поймы р. Иртыш и ее старицы Усолка относящихся к территории Павлодара. Были обнаружены и определены 3 вида моллюсков, по одному виду были сделаны предположения о акклиматизации его из южных регионов республики. Описания фауны наземных моллюсков города Павлодар до наших исследований не производилось, за исключением работ Рымжанова Т. С. и Жусуповой А. К. в их трудах описывалась малакофауна Павлодарского Прииртышья. Задачи исследований состояли в: рассмотрение разнообразия и количественных показателей наземных моллюсков урбанизированных территорий каковой является г. Павлодар. Моллюски населяют разнообразные ландшафты, служат источником пищи для некоторых животных, а также в условиях урбанизированных территорий являются биоиндикаторами среды обитания.

https://doi.org/10.48081/SLPL2393

2023

Выпуск 3

В статье будет рассмотрен вопрос загрязнения сточных вод катионами меди, которое является актуальной проблемой для промышленных предприятий. Будут изучены основные проблемы, связанные с этим видом загрязнения, а также будут предложены возможные решения для минимизации негативного влияния данных катионов на окружающую среду. Рассмотрены различные виды минеральных сорбентов и их возможность взаимодействия с катионами меди в растворах. Она подробно анализирует механизмы сорбции, характеристики использованных минеральных материалов и их структуру, а также влияние условий эксплуатации на эффективность процесса. Исследование предоставляет новые уникальные понимания в области использования минеральных сорбентов для удаления катионов меди из воды, что имеет важное значение для разработки эффективных систем водоподготовки и охраны окружающей среды. Для исследования использовались природные сорбенты – Шанханайский цеолит и Коксуский шунгит. Проведенные эксперименты показали эффективность шунгита и цеолита при очистке воды с содержанием катиона меди. В исследовании проводились опыты по оценке качества очищения воды загрязненными катионами меди в зависимости от концентрации модельного раствора и времени очищения. Результаты проведенных опытов над модельными растворами с содержанием катиона меди с использованием минеральных сорбентов показали наиболее благоприятные значения рН и времени сорбции.

https://doi.org/10.48081/JBWB7757

2023

Выпуск 3

В статье рассмотрены технологии, применяющиеся в гидрокаталитических процессах нефтеперерабатывающей промышленности. В частности, предложены эффективные рекомендации по модернизации действующей установки гидроочистки дизельного топлива на ТОО «ПНХЗ». Данная статья разработана в рамках магистерской диссертации «Исследование возможности оптимизации установки гидроочистки дизельного топлива с интеграцией блока депарафинизации». На данный момент основными мерами по улучшению низкотемпературных показателей дизельного топлива, являются вовлечение в сырьевой пул керосиновой фракции и добавление депрессорных присадок. Однако такие подходы часто оказываются экономически не выгодными, так как использование керосиновой фракции приводит к уменьшению производства реактивного топлива, а депрессорные присадки относятся к категории дорогостоящих. Мною предложена реконструкция действующей установки, с внедрением реактора депарафинизации и изменение внутренних устройств колонны стабилизации, ввиду увеличения выхода низкокипящего компонента. В дополнение к этому предоставляется подробная информация о технологических схемах гидрокаталитических процессов, включая комбинированные установки депарафинизации. Эти установки объединяют в себе реакторы гидроочистки и депарафинизации, что предоставляет новые возможности для оптимизации процессов и повышения эффективности нефтепереработки. Действующая установка гидроочистки дизельного топлива подлежит модернизации, с целью получения дизельного топлива с улучшенными низкотемпературными свойствами.

https://doi.org/10.48081/VGCJ1519

2023

Выпуск 3

Аңдатпа Қазіргі таңда білім беру саласынада көптеген оң өзгерістер болып жатыр. Білім беру саласына қойылып отырған талаптарды жүзеге асыратын және білім беру жүйесінің сұранымын толық қамти алатын оқыту жүйесін енгізуді қажет етуде. Педагогикалық технологиялардың ішінде кеңінен қолданылып отырған жобалап оқыту технологиясы білім беру салаларының талаптырын және сұранымын толық қамти алатын жаңа жүйе болып саналады. Жобалап оқыту технологиясының нәтижесінде, оқушының өзіндік ізденісіне, олардың өзін-өзі танытуына, танымдық-практикалық қабілеттерін жүзеге асыруына қажетті мүмкіндіктер туындайды. Бүгінгі қоғам талап етіп отырған бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыруда жобалап оқыту технологиясы шешуші роль атқарады. Білім беру жүйесін арттырауда, химия пәнінен жобалап оқыту технологиясының ғылыми-әдіснамалық негіздерін толық меңгеріп оны нақты қолдана білу қажет. Химия пәнінен білім беру нәтижесін жоғары деңгейде қалыптастыру, педагогикалық жобалап оқыту технологиясы негізінде жүзеге асады. Оқыту процесінде оқушылардың химия пәнін меңгеруге деген қызығушылығын артырады. Сондай-ақ, жобалап оқыту технологиясы оқушылардың ғылыми-зерттеу жұмысына деген жауапкершілігін, белсенділігін, шығармашылығын жоғары даму сатысына көтеріп, кәсіптік құзыреттіліктерге бағыттайды. Жобалап оқыту технологиясы негізінде оқушылардың танымдық және практикалық қабілеттерін шыңдалып, өз бетімен белсенді іс-әрекет жұмыс атқарауына мүмкіндік береді. Сондықтан жобалап оқыту технологиясы, оқушыларды теориялық білімді тәжірибеде қолдануға жатықтыра отырып білім деңгейін арттыр бағыттайды.

https://doi.org/10.48081/UBDZ1998

2023

Выпуск 2

В статье представлены данные по способам повышения конверсии питательных веществ и продуктивного действия кормов в ТОО «Победа» Павлодарской области. Основными целью является удовлетворение потребностей населения высококачественными продуктами питания эта одна из важнейших проблемой современного животноводства. Оптимальным решением этой задачи является балансировка рационов по содержанию протеина и структурных углеводов. Это позволит нам повысить продуктивность животных и оптимально расходовать корма на получение животноводческой продукции. Об этом можно судить по результатам, полученных в экспериментальных исследованиях с разным уровнем NDF и мочевины в рационах коров, что позволяют нам сделать следующие выводы. Что непосредственно уровень NDF в рационах животных оказал большое влияние на потребление кормов опытных групп животных. Также было замечено что кормление коров с разным уровнем структурных углеводов не оказало заметного влияния на биохимические показатели сыворотки крови. Поэтому способы улучшения конверсии корма у молочных коров является одной из важнейших задач стоящий перед наукой, что позволит значительно сократить затраты на кормление и увеличить молочную продуктивность.

https://doi.org/10.48081/HYWH5222

2023

Выпуск 2

В обзорной статье рассмотрены проблемы использования ионизирующего излучения при обработке пищевых продуктов, сырья животного и растительного происхождений. Радиационная обработка существенно продлевает сроки хранения продовольственного сырья и пищевых продуктов, контролирует развитие в них насекомых, паразитов, патогенных и условно-патогенных микроорганизмов, способствуют снижению потерь пищевых ресурсов на всех этапах логистической цепочки посредством. Приведены примеры возможностей применения радиационной обработки для продления сроков хранения пищевых материалов, замедления созревания плодов, предупреждения прорастания, подавления жизнедеятельности, гибели насекомых, паразитов, патогенных и условно-патогенных микроорганизмов. При низких дозах радиационная обработка проводится с целью выборочного подавления микроорганизмов конкретного типа, при высоких дозах – с целью увеличения продолжительности хранения и подавления патогенных для человека микроорганизмов и промышленной стерилизации пищевых продуктов. Необходим комплекс нормативно-правовых актов, регламентирующих процедурный подход к применению радиационных технологий и требующие практической адаптации методологии облучения и идентификации. Необходимо обьективное освещение в СМИ о внедрении технологий использования радиациии не только в АПК, но и в других сопутствующих направлениях науки; подготовка соответствующих кадров; внедрение соответствующих образовательных программ, начиная с начальных классов школы

https://doi.org/10.48081/IEWR1735

2023

Выпуск 2

Келтірілген мақалада сараптау нәтижесінде мал шарушылығын цифралндырудың қазіргі күйі туралы айтылады. Мақала авторалары қарастырылатын саланың ақпараттық технологиялар арқасында қол жеткізілген жануар ден-саулығының мониторинг жүйесі, мал басын бақылау жүйесі, автоматтандыру жүйелері және т.б. технологияларға шолу жүргізеді. Осыған қоса мақалада мал шаруашылығын цифрландырудың басты артықшылықтарына және даму жолдарына көіңл бөлінген. Қарастырылған технологиялар өнімнің сапасын көтеруге ықпал етеді мал тұратын бөлмелердің микроклиматын автоматтандыру жүйесі энергия шығынын төмендетуге және қоршаған ортаға әсерін азайтуға көмектесетіні туралы айтылған. Сонымен қатар магистрлік диссертация жұмыстың нәтижесінде фермелерге арналған мобильді қосымшаның интерфейсі туралы мәлімет берілген. Авторлар мобильді қосымшаның функцоналдарына кіретін мал шаруашылық процесстерін бақылау, шығындар мен кірістерді есепке алу, жануарлардың денсаулығын бақылау және т.б. көрсетілген. Сондай-ақ мақалада фермерлер үшін мобильді қосымшаларды пайдаланудың мүмкін болатын артықшылықтары, мысалы, жұмыс тиімділігін арттыру, шешім қабылдау уақытын қысқарту және мал шаруашылығын басқарудағы дәлдікті арттыру қарастырылады. Жалпы, мақалада шаруа қожалықтарына арналған мобильді қосымшаларға назар аудара отырып, мал шаруашылығын цифрландырудың қазіргі жағдайына маңызды шолу жасалған.

https://doi.org/10.48081/GGDN5729

2023

Выпуск 2

The present experiment entitled Economics of different combinations of onion + beet leaf and onion + fenugreek intercropping system was carried out at Research Farm of the Department of Vegetable Science, CCS Haryana Agricultural University, Hisar during 2018-19. The experimental treatments, viz. T1- onion seed crop (sole ) at 60 x 60 cm, T2- beet leaf (sole) 15 x 5cm, T3- fenugreek (sole) 20 x 10 cm, T4- onion + beet leaf (one row) T5- onion + beet leaf (two rows), T6- onion + beet leaf (three rows), T7- onion + beet leaf (broadcasting), T8- onion + fenugreek (one row), T9- onion + fenugreek (two rows) and T10- onion + fenugreek (broadcasting), were laid out in a Randomized Block Design (RBD) with three replications. Based on the research investigation, it was observed that the onion seed equivalent yield was obtained maximum from onion + beet leaf (one row) intercropping system. All the intercropping treatments were found more economical as compared to sole crop of onion, beet leaf and fenugreek. Among different combinations, it is concluded that onion seed crop intercropped with one row of beet leaf or fenugreek could be more remunerative for earning maximum net returns of ₹548175/ha from onion + beet leaf (one row) and ₹544247/ha from onion + fenugreek (one row) than the seed onion sole crop (Rs.511719/ha).

https://doi.org/10.48081/RWKC7568

2023

Выпуск 2

For hundreds of centuries, humans have been trying to get rid of vital problems such as nutrition. They were always fighting for the provision of clothes for the continuation of life and especially for the treatment of health diseases that afflicted them. One of the most important ways of their struggle against all the problems of life, especially deadly diseases, was to turn to plants, especially medical and medicinal plants. The Chinese and Japanese believe that their medical information based on herbal medicine existed hundreds of centuries ago, and the historical documents available to them show that three thousand years before Christ, large gardens and farms were built in that country to cultivate medicinal plants. However, every year, hundreds of hectares of agricultural land in Western and American countries are allocated for the cultivation of medicinal plants, so that in the year (1998) AD, 65,000 hectares of agricultural land in America were allocated only for the cultivation of mint. This indicates the value and position of medicinal and medicinal plants in human life. It is mentionable that plants, in addition to their medical and medicinal values, were also used as a suitable source of food for humans in ancient times, and humans benefit significantly from the existence of plants on the earth. Badakhshan Province of Afghanistan, with its special geographical area such as high mountains and useful water resources, has been a suitable environment for the growth and development of all kinds of plants, especially medical and medicinal plants. This subject has encouraged researchers to research and work for knowing these valuable plants.

https://doi.org/10.48081/CRHJ8456

2023

Выпуск 2