It is well-known, the special pride of Bayanaul National Park is argali, listed in the Red Book as a rare and endangered animal species in need of protection. Few species have inspired as many as the majestic giant sheep of Central Asia argali (Ovis ammon). This species consistently tops the list of species considered by nascent wildlife authorities in provincial and local centers of countries such as Mongolia, Kazakhstan, Kyrgyzstan and China. They are of great interest to governments (and some businessmen) because of their ability to generate income through expensive trophy hunting (and possibly viewing without consumption). In addition, they are of great interest to local pastoralists as sources of meat and as competitors to livestock (although we suspect that the main dynamics are going in the other direction). Nevertheless, the status of a few subspecies or populations of argali is clear with any certainty. The correct organization of monitoring the dynamics of the main indicators and components of population systems is the key to the effective organization of management and use of populations of various species - the central objects of management when the question is about the protection or resource significance of individual species planned for use as objects of protection, fishing, sports or trophy hunting. This article provides a comparative analysis of the number of argali from 2017 to 2020.

https://doi.org/10.48081/ALRX6507

2022

Выпуск 1

Мақалада қазақтың құйрықты қылшық жүнді қойының Солтүстік Қазақтан аймағының жағдайындағы қой рационында AL KARAL жемшөп қоспасын пайдалануда, қойдың тірілей салмағына әсері туралы нәтижелер көрсетілген. Сонымен қатар, қойдың рационындағы азықтардың химиялық құрамы С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университінің мал шаруашығы өнімдерін өндіру және өңдеу технологиясы кафедрасында орналасқан «Жемшөп пен сүтті зоотехникалық талдау зертханасында» зерттелінді. Зерттеу жұмысы барысында әлсіз саулықтар мен тоқтылардан тәжірибе және бақылау топтары құрылып, бөлінді. Жалпы алғанда зерттеу жұмысы 4 топпен жүргізілді. Тәжірибе тобындағы саулықтар мен тоқтыларға он бес күндік зерттеу жұмысы барысында, негізгі рационмен қоса күніне бір рет AL KARAL жемшөп қоспасы берілді, ал бақылау тобы тек күнделікті рационмен азықтандырылды. Зерттеу жұмысы басында және соңында қойлырдың тірілей салмағы электронды таразының көмегімен өлшенді. Зерттеу нәтижесінде тәжірибе тобындағы саулықтардың абсолюттік салмақ қосуы 1,45 кг, ал бақылау тобында 1,1 кг болды. Тәжірибе нәтижесінде зерттеу жұмысы жүргізілген тоқтылардың орташа абсолюттік салмақ қосуы тәжірибе тобында 1,7 кг, ал бақылау тобында 1,45 кг-ды көрсетті.

https://doi.org/10.48081/XZKF3772

2022

Выпуск 1

The paper is devoted to the study of properties and quality indicators of functional meat-based products, which reduce the risk of toxic poisoning of the organism by radionuclides and salts of heavy metals. Creation of new meat product with radioprotective properties, which is able to remove salts of heavy metals from an organism, strengthening its protective functions, is of interest as a priority direction in food industry. The article analyses the significance of developing meat products with radioprotective properties. The components and their useful properties are considered; the physico-chemical properties, microbiological indicators, amino acid composition, radiological indicators are determined and organoleptic evaluation of meat pastes is carried out. Production approbation of experimental samples of meat pastes was carried out. The results of microbiological studies have shown that the number of mesophilic aerobic and facultative anaerobic microorganisms (QMAFAnM) grown on nutrient medium MPA does not exceed the confidence interval and amounts to 6.8 x 10 2CFU/g in canned meat "Meat Paste". According to data of radiological indices of canned products it can be concluded that radionuclide content meets the requirements of SanPiN of permissible levels and is at a safe level, which allows to consider ready products as radiologically safe raw materials.

https://doi.org/10.48081/DAFG3241

2022

Выпуск 1

При естественном процессе эмбриогенеза происходит образование одной, реже двух яйцеклеток, в отличие от биотехнологии эмбриотрансфера, позволяющего на основе гормональной обработки единовременно получать десятки яйцеклеток. В связи с этим возникает несоответствие, иногда в значительной степени, между образованием мужских и женских гамет при гаметогенезе (первичное соотношение пола) и полом потомства при рождении (вторичное соотношение пола). При оплодотворении яйцеклеток мужских зигот образуется больше, чем женских за счет более высокой оплодотворяющей активности мужских сперматозоидов по сравнению с женскими. В организме матери в результате нейрогуморальной и биохимической регуляции посредством «блока развития» отбраковываются эмбрионы с генетическими нарушениями. Этому процессу в большей степени подвержены мужские эмбрионы, как основные носители аномальных генов. Несоответствие между первичным и вторичным соотношением полов связано с различиями в условиях жизни материнских особей, так как от этих условий зависит количество и значимость генетических нарушений у эмбрионов, которые подвергаются дегенерации в процессе эмбриогенеза. Эмбрионы в состоянии неполной дегенерации, после извлечения из матки донора, восстанавливаются и продолжают рост и развитие в условиях культивирования. У частично поврежденных эмбрионов после пересадки суррогатной матери, у которой собственный «блок развития» не распознает чужеродные эмбрионы, восстанавливается способность к тотипотентному развитию.

https://doi.org/10.48081/WFNG4862

2022

Выпуск 1

Павлодар облысы Қазақстан Республикасының экономикалық жағынан дамыған өңірлерінің бірі болып саналады, оның негізгі экологиялық проблемасы атмосфералық ауаның ластануы болып табылады. Павлодар облысы жоғары техногенді жүктемеге ұшыраған, себебі облыстағы негізгі экономикалық салалар – мұнай өңдеу, химия, тау-кен өндіру, энергетика, қара және түсті металлургия. Павлодар облысы жоғары техногенді жүктемеге ұшыраған, себебі облыстағы негізгі экономикалық салалар – мұнай өңдеу, химия, тау-кен өндіру, энергетика, қара және түсті металлургия. Экологиялық жағдайдың қазіргі жай-күйі автокөліктің күрт ұлғаюымен нашарлауда, бұл пайдаланылған газдар шығарындыларының көп мөлшеріне әкеп соқты. Мақалада жапырақтардың элементтік құрамын зерттеу үшін БРА-18 НПП «Буревестник» (Ресей) рентген-флуоресцентті энергия дисперсиялық анализаторын практикалық қолдану мәселелері қарастырылған. Павлодар қаласының аумағында өсетін Ulmus pionado-ramosa және Populus pyramidalis өкілдерінің жапырақтары құрамының ерекшеліктері талданды. Зерттелген ағаш өсімдіктерінің толық қалыптасқан жапырақтарында заттарға химиялық талдау жүргізілді. Жапырақтардың элементтік құрамын қалыптастырудың түр ерекшеліктері анықталды. Қала аумағын биогеохимиялық зерттеу өндірістік аймақтардағы өсімдіктердің ластануы жоғарылағанын көрсетеді. Тұрғын және рекреациялық аумақтар да ластанудың әртүрлі көздеріне әсер етеді. Зерттелген өсімдіктер үшін титанның, марганецтің, барийдің биологиялық сіңірудің ең жоғары қарқындылығымен сипатталады. Екінші орында мыс, никель, хром және қорғасынның сіңірілуі. Цезий, ванадий, кадмий, қалайы аз белсенді шоғырланған. Populus pyramidalis қалалық жағдайдағы ластанудың ең контрасты индикаторы болып шықты. Ulmus pionado-ramosa қаланың өсімдік жамылғысының фондық аумаққа қатысты ластануын соншалықты күрт көрсетпейді. Қаланың барлық зерттелген өсімдіктері марганец және титанмен қарқынды ластанған. Қаланы көгалдандыруда жиі қолданылатын өсімдік түрлерінің биоиндикациялық белсенділігін зерттеу нәтижелері бойынша (Populus pyramidalis, Ulmus pionado-ramosa) пирамидалық терек (Populus pyramidalis) ауыр металдарды жинақтаудың ең айқын қабілетіне ие.

https://doi.org/10.48081/SMNL4272

2022

Выпуск 1

Бұл мақалада ауылшаруашылық өнімдерін (жоғары тиімді тыңайтқыштар мен жемшөп қоспалары) өндіру әдістерін жетілдіру үшін биологиялық белсенді компоненттермен (амин қышқылдары, дәруменде және қант) байыта отырып, жаңартылатын өсімдік шикізаты мен органикалық қалдықтардың қоспаларын биопрепараттау технологиясын жасау үшін ғылыми-техникалық негіз қалыптастыру ұсынылған. Сондай-ақ, мақалада шикізат ретінде әртүрлі қалдықтар мен кезеңдерді қолдануға болатындығы көрсетілген. Ел халқын жоғары сапалы мал шаруашылығы өнімдерімен қамтамасыз ету үшін отандық та, сондай-ақ импорттық та шыққан барлық генетикалық ресурстарды пайдалану қажет. Сондықтан жоғары өнімді тұқымдарды пайдалануды жаппай кеңейту, жануарларды азықтандыру және күтіп-бағу жүйесін, елдің ет балансында жетекші орын алатын сиыр етін өндіруді ұйымдастыру нысандары мен технологияларын жетілдіру керек. Қазіргі уақытта қолда бар мал шаруашылығы ресурстары мен мүмкіндіктері толық көлемде пайдаланылмайды және бұл үшін қолайлы жағдайлар бар өңірлерде де сала баяу қарқынмен дамып келуде. Қазіргі уақытта бүкіл әлемде жемшөп ақуызының үлкен жетіспеушілігі бар екені белгілі. Мал азығын өндіруді кеңейту мүмкіндігі өте шектеулі. Сондықтан соңғы жылдары ауылшаруашылық жануарларының толық рационын теңестіру үшін қажетті жемшөп қоспаларын өндіруді дамытуға үлкен мән берілді. Жағдайды жақсарту үшін өсімдік шикізатын қолдана отырып, биоконверсия әдісін қолдануға болады, негізінен ақуыз мен ферменттермен байытылған жем, ақуыз тамағы, сонымен қатар тамақ пен жемді детоксикациялау үшін қолданылады.

https://doi.org/10.48081/BWRH5012

2022

Выпуск 1

В данной статье авторами рассматривается промышленный опыт эксплуатации катализаторов каталитического крекинга

https://doi.org/10.48081/UPQH4727

2022

Выпуск 1

В статье рассматриваются наиболее важные аспекты применения технологии личностно – ориентированного обучения дисциплинам «Химия» и «Биология» на примере студентов, получающих среднее профессиональное образование. Рассмотрены формы организации и проведения лекционных занятий, практических, лабораторных работ, самостоятельной и исследовательской работы учащихся, а также рубежного и итогового контроля результатов обучения. Выявлены условия, влияющие на успешное решение образовательных задач в рамках личностно – ориентированного подхода. В исследовании показано положительное влияние интерактивных форм обучения для активизации познавательной деятельности студентов и раскрытия их интеллектуального потенциала на примере организации интерактивной лекции; обнаружен синергетический эффект смешанного формата обучения с использованием цифровой среды и психологических приемов педагога, влияющего на ход образовательного процесса через установление и развитие доверительных взаимоотношений студентов друг с другом, а также студентов и преподавателя. Показана эффективность приема “перевернутый класс”, а также проблемно – модульного подхода для организации семинарских занятий с целью осуществления перехода образовательной деятельности студентов на уровень решения ситуационных задач. Выявлены преимущества использования интерактивной онлайн – доски Padlet для организации исследовательских работ c целью индивидуализации обучения и раскрытия потенциала каждого студента.

https://doi.org/10.48081/VZOI1780

2022

Выпуск 1

Бұл мақалада «Дайын тағам өнімдерін микробиологиялық экспресс талдау үшін тест пластинкаларды қолдану» қазіргі уақытта және болашақта дайын тағам өнімдерінің сапасын жақсарту мақсатында жаңа әдістер арқылы тағам өнімдерінде патогенді микроорганизмдердің бар-жоғын тексеру үшін тест-пластиналарды қолдану туралы айтылады. Әр тұтынушы экологиялық таза, келешекте әр түрлі ауру тудырмайтын тағам өнімін қолданғысы келеді, сол себепті тағам өнеркәсібінде дайын өнімді микробиологиялық экспресс талдау жүргізулуі қажет. Мақалаға байланысты керекті материалдар әйгілі Petrifilm™ сынақ тақтасы, Compact Dry SL тест-пластинкаларын қолдану арқылы лабораториялық жұмыс жасалды. Лабораторияда тест-пластиналардың жұмысын тексеру үшін топырақтың микробиологиялық экспресс талдауы жүргізілді. Нәтижесінде 24 сағаттан кейін Petrifilm™ сынақ жүйесінде топырақтың құрамында микроорганизмдердің бар екені анықталды. Осылайша тағам өнімдеріне микробиологиялық экспресс талдау жүргізу шектеулі уақытта сапалы нәтиже беретіні дәлелденді. Бұл мақала өнім сапасын техникалық бақылау жөніндегі мамандарға, сапаны зертханалық бақылау мамандарына, санитарлық-эпидемиологиялық қызметкерлерінің жұмысын тиімдетуге әрі жеңілдетуге көмектеседі. Қорытындылай келе, дайын тағам өнімдерін микробиологиялық экспресс талдау үшін тест пластинкаларды қолдану өте тиімді әрі қолайлы болып келеді.

https://doi.org/10.48081/UWRR5297

2022

Выпуск 1

Бұл мақалада тағам өнеркәсібінде микробиологиялық бүлінудің алдын алу жолдары туралы ақпарат берілген. Әлемдегі азық-түліктің микробиологиялық бүлінуі маңызды экономикалық проблема болып табылады және денсаулық сақтау мәселесінің бірі. Қазіргі жоғары бәсекеге қабілетті әлемдік экономика жағдайында тамақ өнеркәсібінің алдында тұрған негізгі міндеттердің бірі тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады. Тағамнан уланудың пайда болуымен жиі байланысты өнімдерге сиыр еті мен құс еті, жұмыртқа мен жұмыртқа өнімдері, сүт өнімдері және тағы басқалары жатады. Тағам өнімдерінің бүлінуінің алдын алу жолдарының бірі тамақ өнімдерін биоконсервациялау болып таюылады.Яғни бактериоциндерді, бактериофагтардың ферменттерін қолдану арқылы. Бактериоциндерді қолдану әртүрлі тағамдарды өңдеуде тиімділігін көрсетткен болатын. Мысалы : сүт өнімдері, салаттар, балық, алкогольді ішімдіктер, және ашытылған көкөністерді. Тамақ өнімдерін биоконсервациялау үшін бактериоциндерді, бактериофагтарды пайдалану тамақ өнеркәсібі үшін перспективалы жаңа бағыт болып табылады.Бактериоциндер гендік-инженерлік технологияларды қолдана отырып, кеңейтілген қызмет спектрі бар препараттардың жаңа күшті нұсқаларын жасауға қолайлы болып шықты . Генетикалық түрлендірілген бактериофагтар мұндай препараттарды жасау үшін де пайдалы, бірақ та олармен жұмыс тамақ өнімдерінің бұзылуына әкелетін микроорганизмдердің оларға төзімділігінің тез қалыптасуымен қиындады.

https://doi.org/10.48081/TALV2681

2022

Выпуск 1