«ТАРБАҒАТАЙ» МЕМЛЕКЕТТІК ҰЛТТЫҚ ТАБИҒИ ПАРКІ АУМАҒЫНДА КЕЗДЕСЕТІН КӨКТЕРЕК ТУЫСЫНЫҢ ЖАЙ-КҮЙІ
Аннотация
Бұл мақалада «Тарбағатай» ұлттық паркінің табиғат-географиялық жағдайы, өсімдіктер ортасы, экологиялық және ландшафтық жағдайлары толық баяндалған. «Тарбағатай» ұлттық паркінің аумағы 6 кластерлік учаскіге бөлінеді: Тарбағатай, Қарабас, Арқалы таулары және Үржар, Еміл, Қатынсу өзендерінің аңғарлары. Мақалада зерттеулерлер қорытындысы ретінде алынып отырған Көктерек ормандары «Тарбағатай» ұлттық паркінің барлық кластерлік учаскелерінде кездеспейді, тек Тарбағатай тауының бөктерінде таралған. Негізінде, кәдімгі көктерек Populus tremula - орман алқаптарында кең таралған. Олар Көктерек талдар тұқымдасының Salicaceae Lindl., теректер Populus L. туысының, Leuce туыс тармағына жатады.
«Тарбағатай» ұлттық парк аумағы 6 кластерлік үлескіге бөлінген, сол себепті әр үлескінің өсімдіктерін зерттеу барысында 10 фенологиялық және 2 монитрингтік алаңдар орналыстырылды. Сонымен қатар, экологиялық жағдайға байланысты қиындықтарға шалдығу байқалады, атап айтқанда – өрт кеселінен орман жамылғысының азаюына және табиғи қалпына келу кезеңінде басқа өсімдіктердің орын басуына әкелгендігін байқауға болады. Осыларды зерттей келе, қорытынды жасауға болады: жергілікті халықтың экологиялық дүниетамынын дамытып, үгіт-насихат жүргізу керек; орманды қалпына келтіру үшін қолайлы жағдайлар жасау және зерттеу керек; олардың табиғи ареалдарында түрлерді қорғауды және сақтауды қамтамасыз ету керек.
Автор
А.С.Серкебаев
А.К.Игембаева
А.Б.Сламбаева
Қ.Т.Абаева
Е.С. Орынғожин
DOI
https://doi.org/10.48081/QZCW7726
Ключевые слова
«Тарбағатай» ұлттық паркі
көктерек
фенология
мониторинг
фенофаза.
Год
2025
Номер
Выпуск 1