Условия содержания и кормления в первые дни жизни телят является важным элементом ведения отрасли скотоводства. В первые 10 дней телята находятся в индивидуальных клетках, до 3 месяцев – по 8-10 голов, в возрасте с 4 месяцев их содержат группами по 15-20 голов, формирование этих групп идет по живой массе. В статье представлены данные по содержанию телят в возрасте от рождения и до 45 дней, особенности ухода за ними в каждый возрастной период. Опыт заключался в выпойке контрольной группе – 375 л молока,. 2 опытной группе – 345 л молока и 3 опытной группе – 285 л молока. Установлено, что телята 3 опытной группы достигли рекомендуемой живой массы на 17 дней раньше телят контрольной группы, животные 2 опытной группы этого же показателя достигли на 9 дней раньше животных контрольной группы. Питательная ценность кормления опытных групп была сбалансирована за счет снижения/увеличения содержания ячменя и жмыха в рационе. Таким образом, телята всех 3 групп в итоге получали достаточное количество протеина и сухого вещества.

https://doi.org/10.48081/QXJL9080

2022

Выпуск 4

Бұл мақалада көру қабілеттілігі, көз анализаторының ерекшеліктері, мектеп жасындағы оқушылардың көру қабілеттілігінің деңгейі туралы жазылған. Көз анализаторы – табиғатты, жан-жақты көруге арналған ерекше сезім мүшесі. Ақпараттың 90%-ын көз арқылы аламыз, түстерді ажыратамыз, жазу, оқу, емін-еркін жүріп-тұруымыз барлығы көз жанарымызбен тығыз байланысты. Қазіргі таңда мектеп оқушыларының арасында көру қабілеттілігінің оқу және дене еңбегіне байланысты өзгеріп жатқанын байқауға болады, бұл, әрине, өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Мектеп оқушыларының көру қабілеттіліктерінің төмендеу деңгейі не себепті деген сұрақ туындары сөзсіз. Әрине, көру қабілеттілігінің нашарлауына түрлі факторлар әсер етеді. Мысалға алсақ, салауатты өмір салтын дұрыс ұстанбау, дұрыс тамақтанбау, дене еңбегімен ой еңбегін тиімді пайдаланбау, көз дәрігеріне уақытылы тексерілмеу тағы да түрлі себептер болуы мүмкін. Соңғы екі жылда елдегі карантиндік талаптарға байланысты онлайн-форматта оқитын қазақстандық оқушылардың көру деңгейі төмендей түскен. Себебі, оқушылар компьютерлер мен смартфондарға тәуелді болды. Дәрігерлерде осы ойды дәлелдеп отыр. Сол себепті мектеп оқушыларының көру қабілеттілігін ғалымдар ұсынған әдістерді қолдана отырып бақылау, зерттеу маңызды болып табылады.

https://doi.org/10.48081/JBVS8329

2022

Выпуск 4

Абсорбционно - газофракционирующая установка (АГФУ) является одним из важных звеньев в нефтеперерабатывающей цепи. Установка АГФУ входит в состав производства глубокой переработки нефти КТ-1, на котором происходит вторичная переработка нефти - разделение на более узкие фракции, повышение октанового числа топлив, выпуск готовой продукции. Корректная работа секции обусловлена рядом факторов, таких как, качество и поток подачи сырья из секции каталитического крекинга, содержание технологического режима в пределах норм регламента, качественный состав и объем выхода продуктов. От качества приходящего на установку сырья напрямую зависит состав продуктов. Так же, важную роль выполняют операторы установки, так как именно они регулируют технологический режим, обеспечивая нормальную работу установки, производят ремонт блока и проводят постоянный отбор проб для анализов продуктов лабораторией, позволяющий точно и с минимальными погрешностями определить химический состав, наличие вредных примесей, физические свойства выпускаемой продукции, в целях поддерживания норм, предусмотренных регламентом. Это позволяет выпускать качественный продукт, который удовлетворяет спрос на рынке, является наиболее экологически безопасным и позволяет соответствовать международным стандартам качества.

https://doi.org/10.48081/OYCM3860

2022

Выпуск 4

В данной статье представлены исследования, которые направлены на изучение освоения трехъязычной терминологии диких животных студентами неязыковых групп казахского и русского языков обучения, преимущественно по специальности «Охотоведение и звероводство» среди сельскохозяйственных специальностей по дисциплине «Профессионально-ориентированный иностранный язык (английский)". Объектом исследования нами выбраны неязыковые группы при изучении биологической терминологии в процессе овладения иностранным языком в Казахском агротехническом университете им. С. Сейфуллина. Ступенчатость заключается в изучении разных смысловых и прямых переводов, применяемых в биологической терминологии казахского, русского и английского языков. В освоении сельскохозяйственных специальностей, в том числе охотоведения, есть свои биологические особенности. Освоение студентами двухязычной терминологиии направлено на изучение государственной языковой политики и одного из иностранных языков, как вспомогательного связуюшего агента между специфическими понятиями в биологической терминологии животных. Такой подход применяется и для смыслового раскрытия биологических терминов на казахском языке.

https://doi.org/10.48081/MCQK6837

2022

Выпуск 4

Among the subdominant trees and shrubs, species of the genus Sorbus L. are of particular importance in the formation of the forest ecosystem of the Nakhchivan Autonomous Republic. Although the natural resources of most species belonging to the genus Sorbus L. are abundant in the territory, due to the impact of environmental and anthropogenic factors, the range of some species has decreased. Based on the conducted research and literature data, information on the distribution of 17 species of the genus Sorbus L. in the flora of the Nakhchivan Autonomous Republic are presented. In them, a species S. turcica Zinserl was given as synonym to S. umbellata (Desf) Fritsch, and S. graeca (Spach) Lood. ex Schauer as synonym to S. baldacii Degen et Fritsch ex schneid species. However, as a result of the analysis of samples collected in different years during expeditions on the territory of the Nakhchivan Autonomous Republic, analysis of literature data and identification of species reserved in the Herbarium Fund of the Institute of Bioresources of the Nakhchivan Branch of the National Academy of Sciences of Azerbaijan, S.umbellata (Desf) Fritsch and S. baldacii Degen et Fritsch ex Schneid species were identified as separate taxon. The article presents information on the biomorphological characteristics of the species S. turcica Zinserl., S. graeca (Spach) Lood. ex Schauer, S. umbellata (Desf) Fritsch and S. baldacii Degen et Fritsch ex Schneid, and their distinguishing features from each other. The statuses of the species S. umbellata (Desf) Fritsch and S. baldacii Degen et Fritsch ex Schneid were also restored. Thus, it has been established that 19 species of the genus Sorbus L. are distributed in the flora of the Nakhchivan Autonomous Republic.

https://doi.org/10.48081/PHWN1295

2022

Выпуск 4

Alkadienes have been under study for a long time, Until the last decade of the 19th century, various structures have been known, each structure represents the specific chemical properties of the compound, alkadienes structures are the first important step for better identification of these compounds, by identifying the structures, different types of alkadienes can be distinguished from each other, Also, the structures of alkadienes and important synthetic compounds that are of great value in industry and medicine, Conjugated, isolated, and cumulated structures have been identified by different people at different times in alkadienes, Compounds of alkadienes i.e. conjugated, isolated and cumulated alkadienes have chain and cyclic structures, alkadienes are used as medicine to treat some deadly diseases, for example Taxol, in 1960 Jonathan Hartwell in the United States collected some plants such as pacific yew for the treatment of breast cancer, Also, in the 19th century, synthetic and natural polymers of alkadienes were widely used in the tire industry, in general, alkadienes are compounds that have two carbon-carbon double bonds (π) in their composition, that is why they are very active compounds, it is widely used in industry all over the world and they have caused the development of the world's economy and industry.

https://doi.org/10.48081/RGLJ8585

2022

Выпуск 4

Watermelon (Citrulus lantus) is an important horticultural crop which belongs to the Curcubitaceae family. The nutraceutical potential of watermelon has been illustrated by several researchers, which makes it a better choice of functional food. Watermelon has been used to treat various ailments, such as cardio-vascular diseases, aging related ailments, obesity, diabetes, ulcers, and various types of cancers. The medicinal properties of watermelon are attributed by the presence of important phytochemicals with pharmaceutical values such as lycopene, citrulline, and other polyphenolic compounds. Watermelon acts as vital source of l-citrulline, a neutral-alpha amino acid which is the precursor of l-arginine, an essential amino acid necessary for protein synthesis. Watermelon is a natural product that contains high level of antioxidants and may prevent oxidative damage in tissues due to free radical generation following an exposure to ionizing radiation. The present study aimed to investigate the radioprotective effects of watermelon. Watermelon is a member of the Cucurbitaceae family native to tropical areas of Africa near Kalahari Desert. Botanists refer it as a “pepo” which is a fruit having a thick rind and fleshy center. It is largely consumed as refreshing summer fruit, much appreciated by the consumers because of its refreshing capability, attractive color, delicate taste, and high water content to quench the summer thirst. According to Oberoi, D and Sogi S., watermelon fruits yield 55.3% juice, 31.5% rind, and 10.4% pomace. Carotenoids such as lycopene and β-carotene are responsible for the red and orange colors of the watermelon, respectively The sweetness of watermelon is mainly due to a combination of sucrose, glucose, and fructose. Sucrose and glucose account for 20–40% and fructose for 30–50% of total sugars in a ripe watermelon.

https://doi.org/10.48081/PAGF3408

2022

Выпуск 4

Бұл мақалада табындық жылқыларының әртүрлі этологиялық көріністерін зерттеу қарастырылған. Этология-биология ғылымдарының маңызды салаларының бірі. Биологиялық зерттеулердің тәуелсіз бағыты ретінде этология ғылымы салыстырмалы түрде жақында, яғни пайда болғанына 30 жылдай уақыт болды. Этология жалпы және жеке болып бөлінеді. Жалпы этология өмір көріністерінің негіздерін және жүйке жүйесінің, гормондардың, тұқым қуалайтын факторлардың әсерін зерттейді, сонымен қатар жануарлардың мінез-құлық актілерінің бағытын, олардың қоршаған орта жағдайлары мен дененің әртүрлі жағдайларындағы өзара байланысы мен өзгеруін талдайды. Жеке этология жануарлардың кеңістіктегі бағдарын, жеке жануардың аумақтық және әлеуметтік қатынастарын, дыбыстық байланысты, көбею кезіндегі мінез-құлықты зерттейді.Этологияның түпкі мақсаты-мінез-құлық актілері мен олардың физиологиялық механизмдерін зерттеу, олардың өсіру үшін қажетті бағытта өзгеру мүмкіндігін қамтамасыз ету. Саланы жүргізудің ғылыми негізделген технологияларын әзірлеу, ұрпақтардың шығымын арттыру және оны сақтау, ветеринариялық іс-шараларды жүргізу кезінде еңбек шығындарын үнемдеу, жайылымдарды, жемшөпті ұтымды пайдалану, өнімділікті арттыру, төтенше жағдайларда жануарлардың жоғалуын болдырмау. Этология биология, зоология, физиология, эволюциялық зерттеулер, психология, генетика және экология мен тығыз байланысты. Табын жылқыларының этологиясын білу жылқылардың көбеюін жоғары деңгейде ұйымдастыруға, жайылымдардың азық-түлік ресурстарын ұтымды пайдалануға, азықтандыру үшін жақсы жағдайларға қол жеткізуге және жылқы өсірушілердің еңбек шығындарын үнемдеуге мүмкіндік береді.

https://doi.org/10.48081/VRHU7528

2022

Выпуск 3

В данной статье представлена описание существующей технологической схемы газофакельного хозяйства ТОО «ПНХЗ». В статье подробно остановимся на основных недостатках данной технологической схемы. Как известно технологические печи установок производства первичной переработки нефти, производства глубокой переработки нефти, установки производства битума, установки замедленного коксования, установки производства серы, установки производства водорода потребляют в качестве сжёга для поднятия температур жидкое и газообразное топливо. Для стабильного технологического режима установок важно иметь постоянное давление, стабильный расход и однородный состав топливного газа. В рамках моей магистерской диссертации по оптимизации топливного кольца ПППН, я хочу рассмотреть в данной статье все тонкости работы газофакельного хозяйства, а также предложить дооборудовать действующую установку блоком компримирования, усреднения и очистки газа. После доработки действующей установки газофакельного хозяйства мы получим однородный состав сжигаемого газа на печах всех производств, а также стабильное давление в системе топливной сети и позволит значительно повысить экологичность производства на ПНХЗ, что соответствует политике Республики Казахстан по созданию «зеленой» экономики.

https://doi.org/10.48081/CYZQ2254

2022

Выпуск 3

Бұл мақалада Қазақстан Алтайының негізгі биотоптарында тіршілік ететін жер бетіндегі ұлулардың (Mollusca) фаунистік құрамы талданды. Топырақты мекен ететін омыртқасыздардың бірі ретінде олардың экожүйедегі маңызы, экологиялық құндылығы мен қоректік тізбектегі рөлі қарастырылды. Қазақстан Алтайының негізгі биотоптарында жүргізілген зерттеу жұмыстарының нәтижесінде табылған жер бетіндегі ұлулардың түрлік құрамы анықталып, 12 тұқымдасқа жататын 20 түр тіркелді. Биотоптық таралуы бойынша ұлулырдың орман, орманды дала және дала биотоптарындағы түрлік алуантүрлілігіне салыстырмалы талдау жасалды. Зерттелген аймақтарда Vitrinidae және Valloniidae тұқымдастары түрлердің ең көп алуандығымен ерекшеленді. Оңтүстік Алтайда Vitrina rugulosa Mart. осы ортада табылған түрлердің ішінде супердоминант ретінде белгіленді. Біздің тапқан деректеріміз Vallonia excentrica Қазақстандық Алтай үшін алғаш рет бұрынғы таралу аймағын солтүстік-шығысқа қарай 900 км-ге және шығысқа қарай 2 мың км-ге, ал Columella edentula түрінің – таралу аймағын солтүстіктен шығысқа қарай 850-900 км-ге кеңейтетілгенін атап өтеміз. Қазақстан Алтайының негізгі биотоптарындағы ұлулардың биотоптық ұқсастықтары Жаккар және Вайнштейн әдістері бойынша анықталды, сонымен қатар түрлердің байлығы, біркелкілігі және т.б ұлулардың маңызды ақпараттық индекс көрсеткіштері есептелді.

https://doi.org/10.48081/JVXY7413

2022

Выпуск 3