Мақалада Қазақстанның солтүстік аймағы жағдайында импортталған етті бағыттағы абердин-ангус тұқымы еуропалық және канадалық селекция үшінші генерация бұқашықтарының ет өнімділігінің сандық және сапалық сипаттамаларын зерттеу бойынша зерттеу материалдары баяндалған. Зерттеу жұмыстары Солтүстік Қазақстан облысы «Жолдасбай-Агро» ФШ-да жүргізілген. Нәтижесінде алынған деректерді талдау әртүрлі селекциялы ІІІ буын ұрпағындағы бұқалардың ет өнімділігінің жеткілікті жоғары деңгейін көрсетеді. Зерттеу барысында сойыс көрсеткіштері бойынша белгілі бір топтар арасындағы айырмашылықтар анықталды. Осылайша, cояр алдындағы тірі салмағы, ұшаның салмағы, сойыс салмағы бойынша абердин-ангус тұқымының ІІІ буындағы канадалық селекция бұқашықтарында тиісінше 2,3; 6,7 және 6,6 кг артықшылығы байқалды. Канадалық және еуропалық селекциялық бұқашықтардың сойыс шығымы жоғары болды, яғни 61,8 %-дан астам болды. ІІІ генерация бұқашықтарының ұша құрамын зерттеу барысында канадалық селекция бұқашықтарында таза ет шығымы 73,8 % құрап, еуропалық селекция жастастарынан 0,4 %-ға артық болды. Ал май ұлпасы көрсеткіші бойынша керісінше еуропалық селекция бұқашықтары канадалық жастарынан 3,2% басымдық танытты. Ал ұшаның жеуге болмайтын бөлігіне келетін болсақ, еуропалық селекциялық бұқашықтардың ұшалары сүйектердің, шеміршектер мен сіңірлердің жоғары шығымдылығымен сипатталды.

https://doi.org/10.48081/MUHF9009

2022

Выпуск 2

Бұл мақалада қазақ халқының дәстүрлі ашыған сүт өнімдері туралы толық түсінігі беріліп және сүт өнімдерін талдау ұсынылған. Сүт қышқылы өнімдері қазақ тағамдарының негізі болып табылады.Қазіргі кезде сүт өнімдерінің көптеген түрлері белгілі. Бірақ Қазақстанда өндірілетін ұлттық ашыған сүт өнімдері, сүзбе ірімшігі аз, сондықтан дәстүрлер мен дәстүрлі тағамдарды қалпына келтіру үшін бұл өнімді шығару қажет. Сонымен қатар, ХХI ғасырда Павлодар өңірінде экологиялық жағдайнашар болғандықтан, бұл сүт өнімдерін дамыту қажеттілігіне және әр-түрлі инновациялық технологияларды енгізіп, табиғи өнімдер қатарын көбейтіп, жетілдіруге алып келеді. Өндіріске ғылыми жаңалықтарды енгізу-кез келген бизнестің экономикалық тиімділігінің кепілі. Инновацияларды қолдану көбінесе технологиялық процестерді қарқындатуға, дайын өнімнің тиімділігін арттыруға және сапасын жақсартуға, сондай-ақ шикізатты неғұрлым ұтымды пайдалануға ықпал етеді. Қазақстанда сүзбе орташа жылдық тұтыну жан басына шаққанда 2,5 килограмды құрайды. Бүгінгі таңда қазақстандық ірімшіктердің үлесіне осы санаттағы жалпы сату көлемінің 35 пайызға жуығы тиесілі. Егер бұрын мемлекет сүт өндірушілерін ғана субсидиялаған болса, биыл «Агробизнес 2020» бағдарламасына сәйкес ауыл шаруашылығы шикізатын терең қайта өңдеумен және дайын өнім өндірумен байланысты шығындарды субсидиялау жоспарлануда. Бұл санатқа сүт ұнтағы, май және ірімшік кірді. Сүт өнімдерін өндіру қазіргі уақытта біздің елімізде өзекті қызмет болып табылады.

https://doi.org/10.48081/RFIQ1175

2022

Выпуск 2

В данной статье приведены результаты фармакогностического анализа перспективного эфирно-масличного растения Artemisia austriaca, собранного в городе Нур-Султан, на территории Триатлон парка. Проведен морфолого-анатомический анализ растительного сырья Artemisia austriaca, подготовлены поверхностные препараты верхнего, нижнего эпидермиса листовой пластинки, поперечные срезы стебля на разных уровнях, давленные и осветленные препараты цветков и соцветий. В ходе исследований использовали свежие растения, высушенное растительное сырье и консервированное растительное сырье. Сушку растений проводили в затененном хорошо проветриваемом помещении, с постоянным переворачиванием надземных частей растения. В качестве фиксатора для консервации использовали смесь в соотношении 1:1:1 (этиловый спирт, глицерин, дистиллированная вода) в равных объемах. Анатомическое исследование строения и структуры выполняли с помощью приготовления поверхностных препаратов для изучения структуры и строения эпидермиса, давленных цветков и соцветий, поперечных срезов для стеблей и листьев полыни австрийской. Выявлены диагностические признаки сырья Artemisia austriaca: в виде трихом, простых удлиненных волосков, шести-восьми клеточных эфирно-масличных железок сидящих на укороченной ножке, капли эфирного масла, локализованные в клетках лепестков цветков, в клетках листьев верхнего, среднего и нижнего ярусов (выявлено наибольшее количество капель эфирного масла локализованных на средних и нижних листьях растения).

https://doi.org/10.48081/SSWV3052

2022

Выпуск 2

В научной статье речь идет о подготовке минимального пара как предшественника для борьбы с сорными растениями в нем и в последующем посеве сортов яровой мягкой пшеницы. Пар обрабатывают с помощью гербицидов единожды за вегетационный период и трижды, механическими средствами. Минимальный пар положительно повлиял на густоту стояния растений, повышение урожайности зерна пшеницы, рентабельность ее производства. Технология возделывания для сортов яровой мягкой пшеницы проводилась по рекомендации научного учреждения сельскохозяйственного направления для Северного Казахстана. В частности, выполняли: протравливание семян, борьбу с сорняками химическими препаратами. В результате исследования оценили качество подготовки минимального пара в посевах сортов яровой мягкой пшеницы по количеству и весу сорных растений. Наличие меньшего количества сорных растений, шт/1м2 в посевах Лютесценс 1919 (однолетних 18,6; многолетних 1,7) связано с конкуренцией растений пшеницы. Густота стояния растений, шт/1м2 у данного сорта (291) была больше, чем у контроля 248. Соответственно, посев сорта Омской 35 был засорен сильнее (однолетних 28,2; многолетних 2,6 шт/1м2). Воздушно-сухая масса, г/1м2 сорных растений соответственно, была меньше в посевах у Линии 1919 (однолетних14,8; многолетних 5,9), чем на контроле (30,9; 7,8). Густота стояния всходов пшеницы повлияла на закладку числа продуктивных стеблей у Лютесценс 1919: 228 шт/1м2 и повышение урожайности зерна 2,5 т/га в сравнении с контрольным вариантом, соответственно: 220; 1,8. Производство зерна яровой мягкой пшеницы по минимальному пару в нашем исследовании получено высокорентабельным, особенно по перспективному сорту 208% в сравнении с контрольным вариантом – 122%. Рекомендуется широко внедрять в сельскохозяйственное производство Лютесценс 1919 для хлебопекарного производства и семенные цели в Северо - Казахстанской области.

https://doi.org/10.48081/CPIH4186

2022

Выпуск 2

One of the key tasks facing the international community of oil refineries is the development of complex approaches to improving the reliability of equipment and protecting materials from aggressive influences. The water circulation supply system at petrochemical and gas processing enterprises is one of the main elements of the te chnological process. In the water circulation systems of oil refining and petrochemical industries, there is a constant deposition of hardness salts from the cooling water on the surfaces of equipment and pipelines, the deposited salts, being a substrate, as a result of the vital activity of sulfate- reducing bacteria, aerobic and other microorganisms, become overgrown with biological deposits. Such deposits destroy the protective (inhibitory, oxide film) metal film, as a result of which the underclam corrosion progresses, as a result of deposition. Therefore, the development of modern methods of corrosion protection of water circulation systems of petrochemical enterprises is one of the most important problems of the industry This article presents an analysis of the possibility of reducing the corrosion rate on the recycled water supply unit by optimizing the reagent treatment program, reducing the loss of recycled water for non-technological needs, and dismantling the bridges between the systems.

https://doi.org/10.48081/KVFB1058

2022

Выпуск 2

В данной статье представлена информация о методах коррозионной защиты оборудования нефтепереработки. Описаны методы химико – технологическим защиты оборудования, а также современные методы коррозионного мониторинга в режиме реального времени. Проведение тщательного анализа особенностей и причин возникновения коррозионного поражения металла установок первичной и вторичной переработки нефти, при эксплуатации как в регламентных, так и отличающихся от регламентного режима, является одним из способов решения проблем антикоррозионной защиты оборудования предприятий нефтеперерабатывающей отрасли. Применение новых методов и средств контроля позволяет улучшить своевременность получения данных о скорости коррозионного поражения металла во времени, с последующим определением причин, вызывающих коррозионную активность. Несмотря на то, что мониторинг коррозии в режиме реального времени позволяет получать более высокую информативность и своевременность параметров коррозионных процессов. Благодаря внедрению систем контроля коррозии специалисты получили возможность использовать скорость коррозии как одну из переменных, которая позволила оптимизировать применение химических реагентов для снижения причин выхода из строя оборудования, повышения эффективности производства и снижения коррозионного воздействия рабочей среды на установках первичной переработки нефти. Данный шаг стал серьезным стимулом в развитии нефтеперерабатывающей промышленности.

https://doi.org/10.48081/XRBH6390

2022

Выпуск 1

It is well-known, the special pride of Bayanaul National Park is argali, listed in the Red Book as a rare and endangered animal species in need of protection. Few species have inspired as many as the majestic giant sheep of Central Asia argali (Ovis ammon). This species consistently tops the list of species considered by nascent wildlife authorities in provincial and local centers of countries such as Mongolia, Kazakhstan, Kyrgyzstan and China. They are of great interest to governments (and some businessmen) because of their ability to generate income through expensive trophy hunting (and possibly viewing without consumption). In addition, they are of great interest to local pastoralists as sources of meat and as competitors to livestock (although we suspect that the main dynamics are going in the other direction). Nevertheless, the status of a few subspecies or populations of argali is clear with any certainty. The correct organization of monitoring the dynamics of the main indicators and components of population systems is the key to the effective organization of management and use of populations of various species - the central objects of management when the question is about the protection or resource significance of individual species planned for use as objects of protection, fishing, sports or trophy hunting. This article provides a comparative analysis of the number of argali from 2017 to 2020.

https://doi.org/10.48081/ALRX6507

2022

Выпуск 1

Мақалада қазақтың құйрықты қылшық жүнді қойының Солтүстік Қазақтан аймағының жағдайындағы қой рационында AL KARAL жемшөп қоспасын пайдалануда, қойдың тірілей салмағына әсері туралы нәтижелер көрсетілген. Сонымен қатар, қойдың рационындағы азықтардың химиялық құрамы С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университінің мал шаруашығы өнімдерін өндіру және өңдеу технологиясы кафедрасында орналасқан «Жемшөп пен сүтті зоотехникалық талдау зертханасында» зерттелінді. Зерттеу жұмысы барысында әлсіз саулықтар мен тоқтылардан тәжірибе және бақылау топтары құрылып, бөлінді. Жалпы алғанда зерттеу жұмысы 4 топпен жүргізілді. Тәжірибе тобындағы саулықтар мен тоқтыларға он бес күндік зерттеу жұмысы барысында, негізгі рационмен қоса күніне бір рет AL KARAL жемшөп қоспасы берілді, ал бақылау тобы тек күнделікті рационмен азықтандырылды. Зерттеу жұмысы басында және соңында қойлырдың тірілей салмағы электронды таразының көмегімен өлшенді. Зерттеу нәтижесінде тәжірибе тобындағы саулықтардың абсолюттік салмақ қосуы 1,45 кг, ал бақылау тобында 1,1 кг болды. Тәжірибе нәтижесінде зерттеу жұмысы жүргізілген тоқтылардың орташа абсолюттік салмақ қосуы тәжірибе тобында 1,7 кг, ал бақылау тобында 1,45 кг-ды көрсетті.

https://doi.org/10.48081/XZKF3772

2022

Выпуск 1

The paper is devoted to the study of properties and quality indicators of functional meat-based products, which reduce the risk of toxic poisoning of the organism by radionuclides and salts of heavy metals. Creation of new meat product with radioprotective properties, which is able to remove salts of heavy metals from an organism, strengthening its protective functions, is of interest as a priority direction in food industry. The article analyses the significance of developing meat products with radioprotective properties. The components and their useful properties are considered; the physico-chemical properties, microbiological indicators, amino acid composition, radiological indicators are determined and organoleptic evaluation of meat pastes is carried out. Production approbation of experimental samples of meat pastes was carried out. The results of microbiological studies have shown that the number of mesophilic aerobic and facultative anaerobic microorganisms (QMAFAnM) grown on nutrient medium MPA does not exceed the confidence interval and amounts to 6.8 x 10 2CFU/g in canned meat "Meat Paste". According to data of radiological indices of canned products it can be concluded that radionuclide content meets the requirements of SanPiN of permissible levels and is at a safe level, which allows to consider ready products as radiologically safe raw materials.

https://doi.org/10.48081/DAFG3241

2022

Выпуск 1

При естественном процессе эмбриогенеза происходит образование одной, реже двух яйцеклеток, в отличие от биотехнологии эмбриотрансфера, позволяющего на основе гормональной обработки единовременно получать десятки яйцеклеток. В связи с этим возникает несоответствие, иногда в значительной степени, между образованием мужских и женских гамет при гаметогенезе (первичное соотношение пола) и полом потомства при рождении (вторичное соотношение пола). При оплодотворении яйцеклеток мужских зигот образуется больше, чем женских за счет более высокой оплодотворяющей активности мужских сперматозоидов по сравнению с женскими. В организме матери в результате нейрогуморальной и биохимической регуляции посредством «блока развития» отбраковываются эмбрионы с генетическими нарушениями. Этому процессу в большей степени подвержены мужские эмбрионы, как основные носители аномальных генов. Несоответствие между первичным и вторичным соотношением полов связано с различиями в условиях жизни материнских особей, так как от этих условий зависит количество и значимость генетических нарушений у эмбрионов, которые подвергаются дегенерации в процессе эмбриогенеза. Эмбрионы в состоянии неполной дегенерации, после извлечения из матки донора, восстанавливаются и продолжают рост и развитие в условиях культивирования. У частично поврежденных эмбрионов после пересадки суррогатной матери, у которой собственный «блок развития» не распознает чужеродные эмбрионы, восстанавливается способность к тотипотентному развитию.

https://doi.org/10.48081/WFNG4862

2022

Выпуск 1